Op 26 maart 1943 vond een ramp plaats in Het Roode Dorp, een volkswijk in Wageningen. Een voorwerp stortte neer en veroorzaakte veel schade. Er vielen 28 doden bij de inslag. Er zou een Duitse V1 (vliegende bom) zijn neergekomen. Zo wordt door Gerard Olinga beschreven in de proloog van "De ramp in het Roode dorp". De subtitel "V1 of luchtmijn" geeft gelijk zeer kernachtig de hoofdvraag aan.

De schrijver, een gepensioneerd politieman, komt aan het begin van zijn carrière bij de politie met de ramp in aanraking door het zien van een monument dat hiervoor is opgericht. De catastrofe houdt de lokale gemoederen dan nog altijd bezig. De auteur raakt nieuwsgierig naar het hele voorval omdat hij twijfelt aan de juistheid van het verhaal. Gaandeweg gaat hij zich steeds meer bezig houden met de geschiedenis van Wageningen, maar met dit onderwerp in het bijzonder.

Op zijn gemak en op de achtergrond, zonder zijn politiecarrière in de weg te zitten, probeert hij te achterhalen of er inderdaad mogelijkheden zijn voor andere scenario’s dan datgene dat in het algemeen werd aangenomen. Is het wel een V1 geweest, was dat eigenlijk wel mogelijk of is het een luchtmijn (een zware vliegtuigbom van enkele tonnen, die als doel had om zware schade toe te brengen aan gebouwen) geweest? Is het dan een Duitse luchtmijn of mogelijk een Britse? Stapje voor stapje beschrijft hij zijn onderzoek. In 66 hoofdstukken weet hij alles zeer uitvoerig uit te pluizen en te beschrijven. Het boek leest zeer gemakkelijk weg en is overal goed te volgen. Zelfs het schijnbaar saaie onderzoeken van vele rapportages is helder en duidelijk beschreven. Dit archiefonderzoek bevatte de sleutel tot het juiste antwoord.

Voor het onderzoek worden alle sporen onderzocht, voor zover mogelijk want soms heeft de tand des tijds toegeslagen. Er zijn gedurende de vele verstreken jaren sporen weggevaagd of anderszins verdwenen. Ook getuigen zijn overleden. Gelukkig weet de schrijver er toch nog genoeg te spreken en anders zijn er de kinderen nog die kunnen worden gehoord. Dit doet hij persoonlijk, zodat veel uit eerste hand komt en hij de juiste vragen kan stellen. Zo brengt hij alles in het juiste perspectief, puur en onvervalst. Onderzoek op locatie, in politietermen de PD (plaats delict) genoemd, volgt ook. Veel onderzoeksmethoden zijn beproefd en soms tijdrovend maar het resultaat is verbluffend. Al lezende begrijp je de koers van de schrijver en kun je zijn gedachtegang volgen. Er wordt door hem zeer systematisch te werk gegaan. Steeds meer onderzoeksvragen kunnen worden afgestreept.

Je wordt zelf helemaal in het onderzoek getrokken, alsof jij eraan deelneemt. Het boek is daarom lastig weg te leggen. Het is een soort anticlimax als het antwoord op de vraag "V1 of luchtmijn" overtuigend en goed beargumenteerd beantwoord is. Het is een prachtig boek geworden waarin een namenindex en een bronnenlijst niet ontbreken. Jammer is wel dat er behalve op de voorzijde geen foto’s in het boek aanwezig zijn, zoals bijvoorbeeld van het genoemde monument of van de plaats delict. Een tijdslijn of een ander schematisch overzicht van het onderzoek had ook een hoop kunnen verduidelijken.

Ik, de recensent, ben zelf al ruim 25 jaar werkzaam bij de politie. Ik kan niet anders zeggen dan dat ik aangenaam verrast ben door de manier van schrijven van Gerard Olinga. Alles is door hem zo waarheidsgetrouw en objectief verwoord. Het is zelfs zo geschreven dat ik in vaktermen medeverbalisant had kunnen zijn en op ambtseed met volle overtuiging mijn handtekening onder dit onderzoek gezet zou hebben. Kortom, dit boek is een aanrader, ook voor als u geen politiemedewerker bent!