Philip van den Berg zag een hiaat in het onderzoek naar de NSB en de NSB’ers. Vooral over het reilen en zeilen van de partij op het platteland is in zijn ogen weinig bekend. Met zijn eigen boek heeft hij in beeld willen brengen hoe de NSB als partij en organisatie op lokaal niveau en in regionaal verband functioneerde, in dit geval in het Westland: het gebied in Zuid-Holland waar de glastuinbouw zo’n dominante factor is. Van den Berg heeft wetenschappelijke motieven voor zijn onderzoek, maar wil er ook de leegte mee opvullen over een gevoelig onderwerp dat net als elders in het land zijn sporen heeft nagelaten.

De auteur heeft met zijn onderzoek diverse vragen willen beantwoorden. Hoe kreeg de NSB voet aan de grond in het Westland? In hoeverre was men daar ontvankelijk voor autoritair rechts? Hoe manifesteerde de NSB zich en welke rol speelde de partij bij belangrijke gebeurtenissen? Waarom meldden Westlanders zich bij de partij aan en in hoeverre klopt het beeld van ‘foute Westlanders’ als fanatieke nazi’s?

Vervolgens probeert Van den Berg die vragen in zes hoofdstukken te beantwoorden. In het eerste kijkt hij bijvoorbeeld naar de opkomst van de NSB en naar alle tegenwerking van de regering, kerken en maatschappelijke organisaties die de partij van Anton Mussert hierbij te verduren kreeg. Ondanks die tegenwerking kreeg de NSB, zoals we weten, voet aan de grond in Nederland, al kreeg de partij nooit een enorme invloed. De andere hoofdstukken gaan over het politieke landschap in Nederland, het functioneren van de NSB-organisatie, de mensen achter de NSB en gebeurtenissen tijdens de bezetting, uiteraard in relatie tot de rol die de NSB daar in speelde.

Dat Van den Berg grondig onderzoek heeft verricht, wordt door het hele boek heen duidelijk. Dat is meteen ook een beetje de makke van zijn werk. Telkens weer geeft Van den Berg aan wat de onderzoeksvragen bij het hoofdstuk in kwestie zijn en wat er van de paragrafen daarna mag worden verwacht. Deze wetenschappelijke verantwoording door het hele boek heen houdt de boel overzichtelijk, maar gaat tegelijk wat ten koste van de leesbaarheid.

Hetzelfde kan worden gezegd van de schrijfstijl. Die is aan de droge kant, en soms omslachtig. Na lezing overheerst toch het gevoel dat met enkele tientallen pagina’s minder exact hetzelfde kon worden gezegd. De nummering van subparagrafen, zoals 3.4.2, zorgt voor overzicht. Maar door dit met grote en kleine tussenkoppen te doen, was het minder lesboekachtig geweest. Bovendien bevat met name het eerste deel van het boek een flink aantal tik- en taalfouten.

Daarmee mag duidelijk zijn dat de leesbaarheid van deze publicatie beter had gekund. Het is zeker geen onleesbaar of slecht boek, maar je moet er als lezer wel je best voor doen. Op zich past dat bij de wetenschappelijke benadering van dit project. Van den Berg lijkt er niet naar te hebben gestreefd een boek voor het grote publiek te schrijven. Hij heeft iets onderzocht wat naar zijn idee nog niet of nauwelijks was onderzocht, om zo bestaande beeldvorming over de NSB in het Westland te nuanceren. Dat is zonder meer erkenning waard: hiaten in onderzoek naar de Tweede Wereldoorlog moeten worden opgevuld en Philip van den Berg heeft zich daar sterk voor ingezet. Maar door de manier waarop het boek is geschreven, valt wel te vrezen dat de bevindingen ervan aan veel mensen voorbij zullen gaan.