Op 8 mei 1941, laat in de avond, is een Britse bommenwerper onderweg voor een bombardementsmissie boven Duitsland. De bommenwerper wordt onderschept door een Duits jachtvliegtuig en stort uiteindelijk op 9 mei 1941, in het begin van de nacht, neer in het IJsselmeer. Na de crash worden er al snel vier lichamen van bemanningsleden gevonden waarvan er drie geïdentificeerd kunnen worden. Alle lichamen worden tijdelijk begraven. De andere twee bemanningsleden blijven decennia lang vermist.

Een schrijversduo besloot de uiteindelijke berging van deze bommenwerper te documenteren in boekvorm. De eerste schrijver is Peter Boomsma (57), oud-woordvoerder bij de politie Friesland. Hij heeft geschiedenis gestudeerd en meerdere boeken op zijn naam staan. Zijn specialisatie is crisiscommunicatie. De andere schrijver is Ruurd Kok (47), archeoloog van oorsprong. Hij is vaker bij bergingswerkzaamheden betrokken geweest en publiceert regelmatig in vakbladen en tijdschriften.

Het boek bestaat uit 18 hoofdstukken en gaat over het neerstorten en de berging van de Britse Vickers Wellington, type 1C, R3122 van het RAF 305 Squadron. In dit squadron dienden allemaal Poolse bemanningsleden. Deze bommenwerper had zes Poolse militairen als bemanning. Het boek start met het verhaal achter de crash van deze bommenwerper.

Het boek gaat verder met een beschrijving van de bergingsprocedure die omstreeks 2014 van start ging, vanaf de eerste gesprekken met alle bij de berging betrokken partijen. Het blijkt dat het vliegtuig bij toeval werd gevonden tijdens een bodemonderzoek naar een goede winningslocatie voor zand.

Daarna begon de hele procedure met bodemonderzoek naar explosieven, de politieke besluitvorming over het wel of niet bergen, afstemming tussen de betrokken partijen en de financiering. Alles wordt uitgebreid beschreven. Elk hoofdstuk laat een betrokken persoon aan het woord. Van de betrokken gemeenteambtenaar, de berger en de baggeraar tot betrokken militairen.

Enkele hoofdstukken zijn gewijd aan archeologie in relatie tot eerdere vliegtuigberging en over de historie van het bergingsgebied. Genoemd worden vuurstenen uit de prehistorie, aardewerk uit de middeleeuwen en potten uit de 18e en 19e eeuw. Ook wordt er uitleg gegeven over de opbouw van de IJsselmeerbodem. Een ander hoofdstuk besteedt aandacht aan het Zeekadettenkorps dat een grote ondersteunende rol speelde bij de daadwerkelijke berging die in 2016 gebeurde.

Veel delen van het toestel werden geborgen, zoals stukken van de boordmitrailleurs, alsmede vier bommen, zogenaamde 500 ponders. Deze vier bommen werden later in Assen verder vernietigd. De bommenwerper is door de crash uit elkaar geslagen en ligt in stukjes verspreid op de IJsselmeerbodem. Geschat wordt dat 55-60% van het toestel aangetroffen is. Houten of stoffen toestelonderdelen zijn reeds vergaan.

Bij de berging werden lichaamsresten van de twee vermiste bemanningsleden aangetroffen. Korte tijd na de crash in 1941 waren er al vier lichamen van bemanningsleden gevonden, waarvan er drie geïdentificeerd konden worden. Alle lichamen werden tijdelijk begraven. Het vierde lichaam was als NN (naam onbekend) begraven. De andere twee bemanningsleden bleven lange tijd vermist. Na DNA-onderzoek en onderzoek naar de uitrustingstukken bleek dat de in 1941 begraven onbekende militair het zesde bemanningslid is geweest. 75 jaar na de crash zijn alle zes de bemanningsleden geïdentificeerd en hebben zij een laatste rustplaats gekregen als dank voor hun offer voor onze vrijheid.

Als eerbetoon was geregeld dat tijdens de berging een nog vliegende Britse Lancaster twee keer een zogeheten flyby maakte over de crash- en bergingssite. Ook twee Nederlandse F16 jachtvliegtuigen kwamen laag overvliegen als eerbetoon. Hierdoor kregen de Poolse bemanningsleden de eer voor het door hun gebrachte offer. Ook de bergingsorganisatie kreeg de eer die alle betrokkenen toekomt.

De hele berging is nationaal en internationaal in de media aan de orde geweest. De pers werd regelmatig uitgenodigd en geïnformeerd. RTL 4 en het Jeugdjournaal zonden items over de berging uit. Ook in Amerika, Polen, Engeland en Australië kwam de berging in het nieuws. Onder andere op social media zijn vanuit de Lancaster gemaakte foto’s van de flyby gezet .

Het boek is goed geschreven en leest makkelijk. Er zijn foto’s bij die een indruk geven van hoe bijzonder het is om een stuk water (van 26 bij 36 meter en 20 meter diep) voor een berging droog te leggen. Het boek is voor lezers van iedere leeftijd goed leesbaar en zeker voor de jeugd aanbevolen, omdat er jongeren actief betrokken waren bij de berging.