TracesOfWar heeft uw hulp nodig! Elke euro die u bijdraagt steunt enorm in het voortbestaan van deze website. Ga naar stiwot.nl en doneer!

Oorlogsouders

Titel: Oorlogsouders
Schrijver: Isabel van Boetzelaer
Uitgever: Just Publishers
Uitgebracht: 2017
Pagina's: 320
ISBN: 9789089750181
Omschrijving:

De nu 55-jarige schrijfster, Isabel van Boetzelaer, was balletdanseres, volgde een studie Duits tot aan haar propedeuse en studeerde vervolgens af als master in de communicatiewetenschappen. Ze geeft nu allerlei trainingen in de Duitse taal en op het gebied van personal coaching. Daarnaast werkt ze als docent Duits op het Fons Vitae Lyceum in Amsterdam. Ze is geboren in Nederland en heeft een Nederlandse vader, Willem, baron van Boetzelaer, en een Duitse moeder, Ingrid, barones Von der Recke. Haar ouders leerden elkaar kennen na de oorlog en trouwden in 1958. Dit is haar eerste boek.

In haar jeugd ontdekt Isabel dat de Tweede Wereldoorlog een enorme invloed heeft gehad op haar ouders en dat nog steeds heeft. Maar eigenlijk werd er thuis nooit over de Tweede Wereldoorlog gesproken. Haar ouders exploiteerden een camping op landgoed Boschveld in Oosterbeek. Ze is enig kind uit dit huwelijk, maar heeft wel twee halfbroers uit eerdere huwelijken van beide ouders.

Gaandeweg haar jeugd bemerkt ze steeds meer van het feit dat hun gezin een aparte positie heeft in de maatschappij: ze worden op allerlei plekken gemeden, zoals op school, en met veel familieleden hebben ze geen contact. Omdat op school en in de maatschappij veel aandacht is voor de Tweede Wereldoorlog, onder andere door films zoals ‘A Bridge too Far’ (1977) en ‘Holocaust’ (1978), krijgt Isabel meer inzicht in de geschiedenis van haar ouders.

Haar moeder laat haar rond haar 17e jaar het vonnis van de toenmalige rechtbank voor Bijzonder Strafrecht lezen dat na de oorlog over haar vader is geveld en waardoor hij 12 jaar in gevangenschap heeft doorgebracht. Ze komt te weten dat hij gevochten heeft in Duitse dienst aan het Oostfront en in Nederland bij de Haagse politie zat en daar betrokken was bij de jacht op daders van roofovervallen, die door het verzet werden gepleegd om aan voedingsbonnen en lege identiteitsdocumenten te komen. Ze laat de geschiedenis verder rusten, maar uiteindelijk begint die weer op te spelen.

Als ze in 2010 geraakt wordt door de film ‘The Pianist’, over een Joodse pianist in het getto van Warschau, besluit ze dat het tijd is dat haar ouders alles gaan vertellen en begint haar onderzoek naar de familiegeschiedenis tijdens de Tweede Wereldoorlog pas echt. Ze hoort haar vader alles vertellen over zijn (foute) keuzes, zijn ervaringen aan het front en bij de politie en de gevangenisstraf erna. Haar vader blijkt getekend te zijn door zijn ervaringen aan het front met alle dood en verderf. Wel is het zo dat hij onderscheiden is voor moed vanwege het redden van gewonde soldaten uit de frontlijn.

Haar moeder is aan het einde van de oorlog paardentrainster in het Duitse leger. Zij doet dit om te kunnen overleven en komt hierbij ook in allerlei nare situaties terecht. Ze wordt gevangen genomen door Amerikaanse eenheden, maar ook door Russische troepen. Ook na de Duitse overgave moet zij van alles ondergaan om te overleven, zoals treiterijen en vernederingen. Kortom: alles komt op tafel te liggen en aldus leert Isabel van Boetzelaer haar familiegeschiedenis kennen.

Aangemoedigd door vrienden gaat zij, om een boek te kunnen schrijven, naast alle gesprekken met haar ouders onderzoek doen om feiten te controleren. Dit boek bevat ook het verhaal over het leven van adellijke families in Nederland en Duitsland en hun gebruiken vanaf de jaren 1920 tot aan de Tweede Wereldoorlog. Het boek is een verhaal over goede en foute keuzes en alle gevolgen daarvan.

Je leest over het orde op zaken stellen na de overgave van de Duitse troepen in Nederland en hoe de rechtstaat de zaken afhandelt van mensen die ‘fout’ waren tijdens de oorlog. Je leest over de manier waarop de samenleving hen behandelt. Hoe de kinderen van ‘foute’ Nederlanders aangekeken worden op de keuze van hun ouders. Uitsluiting op school, genegeerd worden, niet uitgenodigd worden op feestjes, niet welkom zijn in winkels.

Door het boek krijg je ook inzicht in wat er na de capitulatie afspeelde in Duitsland en hoe de Duitse bevolking leed onder de geallieerde troepenmacht. Je leest over de wederopbouw, maar ook over hoe geallieerde militairen zich gedroegen na de capitulatie. Iets waar haar moeder veel mee te maken heeft gehad. Haar ouders leren elkaar pas kennen in 1957, nadat haar vader zijn gevangenisstraf heeft uitgezeten. Tot die tijd ervaren beiden de tijd na de oorlog op hun eigen wijze.

Er wordt door de schrijfster openhartig afgerekend met de gemaakte foute keuzes. Er is echter geen inzicht in de gerechtelijke stukken en je moet afgaan op het oordeel van de schrijfster. Of haar vader bewust en met volle overtuiging nazi-Duitsland diende of verblind was door de liefde blijft een vraagstuk. De schrijfster gaat uit van het laatste Ze veroordeelt haar vader niet, maar concludeert wel dat de straf die hij gekregen heeft terecht was.

Het boek is meer dan een beschrijving van de geschiedenis van twee adellijke families met een rijke historie en verschillende politieke achtergronden. Het beschrijft ook de gevangenschap en hoe het is om een leven op te bouwen na de oorlog en hoe de samenleving ermee om gaat als je in de oorlog ‘fout’ bent geweest en welk effect dat heeft op het gezinsleven. Het leest makkelijk, al moet je in het begin wel even alle personages ‘plaatsen’ en leren kennen, maar daar zijn de twee stambomen die zijn afgebeeld op de kaften en de foto’s een mooi hulpmiddel bij.

Het is gedurfd, dapper en prijzenswaardig van Isabel van Boetzelaer dat zij haar intrigerende familiegeschiedenis in dit boek heeft willen delen met een groot publiek, zodat wij een beter en completer beeld krijgen van het leven voor, tijdens en na de oorlog en niet alleen belicht vanuit de ‘goede’ kant.

Beoordeling: Zeer goed

Opmerking september 2017:

In de media is ophef ontstaan over het in april bij uitgeverij Just Publishers verschenen boek Oorlogsouders van Isabel van Boetzelaer waar hier door een recensie aandacht aan is besteed.

Van Boetzelaer beschrijft het leven van haar ouders en baseerde zich op de verhalen die haar ouders vertelden en checkte die in archieven en andere bronnen. Nu blijkt dat die informatie niet helemaal juist en compleet is. Van Boetzelaer trok vervolgens het boetekleed aan en beloofde het verhaal aan een grondige revisie te onderwerpen. In een volgende druk zou dat dan worden bijgesteld.

Deze recensie betreft het oorspronkelijke boek en blijft zo staan totdat een eventuele wijziging verwerkt is.

Informatie

Artikel door:
Wijnand de Gelder
Geplaatst op:
18-05-2017
Laatst gewijzigd:
08-09-2017
Feedback?
Stuur het in!

Afbeeldingen