TracesOfWar heeft uw hulp nodig! Elke euro die u bijdraagt steunt enorm in het voortbestaan van deze website. Ga naar stiwot.nl en doneer!

Het Rode Leger wankelt

Titel: Het Rode Leger wankelt: Ruslandveldtocht 1941
Auteur: Perry Pierik
Uitgever: Aspekt
Uitgebracht: 2015
Pagina's: 148
ISBN: 9789461534651
Omschrijving:

Operatie Barbarossa, de Duitse inval in de Sovjet-Unie, was de grootste invasie aller tijden. 149 Duitse divisies staken op 22 juni 1941 de grens over. Tegenover hen stond een enorme Sovjetmacht die in materieel en manschappen numeriek superieur was, maar een aanzienlijk deel van de Sovjettanks was verouderd en 170 divisies stonden direct aan de grens opgesteld. Onvoorbereid werden de Sovjettroepen overvallen en duizelingwekkende aantallen vliegtuigen werden op hun vliegvelden verwoest door de Luftwaffe. De Duitse Blitzkrieg-strategie leidde ertoe dat Sovjeteenheden werden gepasseerd, afgesneden en vervolgens werden vernietigd of tot overgave gedwongen. Bij deze Kessel-slagen werden de Sovjetsoldaten met tienduizenden tegelijk krijgsgevangen gemaakt. Het succes van de campagne overtrof de stoutste verwachtingen, maar een verscheidenheid aan factoren droeg ertoe bij dat de Duitse opmars in de herfst stokte en dat de Duitsers in de winter van 1941–1942 hun eerste grote tegenslagen te verduren kregen.

In Het Rode Leger wankelt beschrijft Perry Pierik kort hoe operatie Barbarossa in de zomer van 1941 verliep, waarna hij puntsgewijs uiteenzet welke factoren de eropvolgende wonderlijke ommekeer teweeg hebben gebracht. Het opvallende aan Pieriks boekje is dat het slechts 148 pagina's telt (A5-formaat, groot lettertype) en zeker voor de helft uit afbeeldingen bestaat, waardoor er slechts zestig pagina's inhoudelijke tekst overblijven. Het werk wekt de indruk voor een jonge doelgroep bestemd te zijn, hoewel het taalgebruik en de wijze van beschrijven hier dan weer niet mee in overeenstemming zijn.

Helaas is Pierik te ambitieus geweest in de onderwerpkeuze voor deze zestig pagina's, die in maar liefst 23 hoofdstukjes zijn onderverdeeld. Minder belangrijke thema's als de structuur van een Sovjetinfanteriekorps of een overzicht van de Oekraïense industrie hadden in een dergelijk beknopt boekje beter achterwege gelaten kunnen worden. Andere onderwerpen, zoals het Duitse beeld van Oekraïne, passeren slechts vluchtig de revue en komen nu niet goed tot hun recht, scheppen door hun bondigheid juist verwarring of zijn ondoorgrondelijk. "De Oekraïeners", zo schrijft Pierik, "waren het grootste volk in Europa dat geen eigen land had". De Oekraïense Sovjetrepubliek was een deelrepubliek van de Sovjet-Unie, dus technisch gezien beschikten de Oekraïners inderdaad niet over een eigen staat, maar volgens die logica zouden bijvoorbeeld ook de Russen geen eigen land hebben. Zij bewoonden immers de Russische Sovjetrepubliek.

Een ander belangrijk detail dat overhaast wordt behandeld, is het karakter van 'de Russische soldaat', dat een eigen hoofdstukje vormt maar slechts vijf regels tekst en één citaat beslaat. Het is wellicht Pieriks doelstelling geweest om een toegankelijke, bondige samenvatting over de strijd aan het Oostfront te schrijven, maar door de soms ronduit summiere beschrijvingen lijkt het boekje onvoltooid. Een gevaar dat bij een korte samenvatting van een groot onderwerp altijd op de loer ligt, is de selectiekeuze. Sommige thema's die Pierik behandelt lijken weinig relevant, terwijl andere, zoals de ontwikkelingen in de commandovoering binnen het Rode Leger of de inherente zwaktes in de Duitse operatieplannen, onbehandeld blijven.

Een laatste opmerking betreft de taalkundige afwerking. Het boekje bevat opvallend veel grammaticale fouten en de inconsequentie van schrijfwijzen is groot. Bij zinnen als "Sovjet soldaten hijsen de rode hamer en sikkel vlag over Reichstag in Berlijn op 2 mei 1945 na uiteindelijk het verslaan van de nazi's" gaat bijvoorbeeld van alles mis. Het lijkt alsof het boekje overhaast is afgerond, wat soms ook uit de fotokeuze blijkt. Een proeflezer had waarschijnlijk wel opgemerkt dat de foto boven het hoofdstukje over de Duitse oorlogsindustrie geen Duitse fabriek toont, maar een Amerikaanse: er zijn duidelijk Sherman-tanks te onderscheiden.

Al met al wekt Pieriks boekje een oppervlakkige indruk. Het geeft een impressie van de vele factoren die een rol speelden bij de stagnatie in de Duitse opmars en biedt de lezer een handvat om over facetten die in het bijzonder de interesse hebben gewekt meer te lezen in andere publicaties. Het Rode Leger wankelt is een redelijke samenvatting van het eerste halve oorlogsjaar aan het Oostfront geworden, maar er had meer in gezeten.

Beoordeling: Redelijk

Informatie

Artikel door:
Auke de Vlieger
Geplaatst op:
03-10-2015
Laatst gewijzigd:
12-03-2016
Feedback?
Stuur het in!

Afbeeldingen