Erwin Johannes Eugen Rommel (1891-1944) symboliseert nog steeds voor velen de Duitse soldaat uit WO2. Dit beeld is echter voortdurend onderhevig aan verandering geweest. Nadat de figuur Erwin Rommel na WO2 eerst door alle partijen (!) op een voetstuk is geplaatst, veranderende het beeld van verheerlijking en heldenstatus in de jaren na 1945, tot zelfs dat van oorlogsmisdadiger rondom het millennium. Rommel was moeilijk te plaatsen. Dit is er mede debet aan dat Rommel een mythische reputatie gekregen heeft.

Er zijn al veel biografieën over Erwin Rommel verschenen, waarvan die van revisionist David Irving wellicht de ‘beruchtste’ is. Irving concluderende dat Rommel nooit iets te maken heeft gehad met het verzet en de aanslag op Hitler. Sterker nog; Rommel zou alleen maar een trouw en kritiekloos nazi geweest zijn.

De schrijver van het boek ‘Erwin Rommel, de man achter de mythe’, Maurice Philip Remy, is niet de eerste de beste; hij is bekend van onder meer zijn samenwerking met Guido Knopp, heeft veel WO2-gerelateerde boeken, artikelen en tv-programma’ s op zijn naam staan en staat te boek vanwege zijn gedetailleerd en nauwgezet onderzoek en research. Tegelijkertijd met dit boek is er een 3-delige tv-documentaire over Rommel uitgekomen.

Remy heeft na talloze interviews en zorgvuldig archief- en bronnenonderzoek getracht om een nieuw, transparant beeld van Rommel te creëren. Dat is hem, voor zover dat überhaupt mogelijk is, gelukt.

‘Erwin Rommel, de man achter de Mythe’ is weliswaar niet meteen een psychologisch- wetenschappelijke analyse van de persoon(lijkheid van) Rommel, toch ligt er veel onderzoek aan ten grondslag en kan niet anders dan gezegd worden dan dat het een prettig leesbaar en informatief boek is geworden.

Dat Rommel, als soldaat, de machtsovername van Hitler in 1933 en de daarbij toenemende rol van het leger toejuichte, past geheel bij de persoon Rommel, maar betekent niet meteen dat hij als nazi bestempeld kan worden. Hoewel hij duidelijk geen voorstander was van de Endlösung (uitroeiing van de Joden) zag hij echter de misdaden van de nazi’s door de vingers, hetgeen iemand in zijn positie kwalijk genomen kan worden. Tegelijkertijd werden onder zijn commando in Afrika geallieerde krijgsgevangenen op een humane manier behandeld. Bevelen om burgers en/of Joden te vermoorden werden door Rommel genegeerd.

Remy schept een beeld van een introverte doch ijdele man, die hard en compromisloos kon zijn, wiens naïeve geloof in Hitler een serieuze deuk kreeg na het verlies in Noord-Afrika, waarbij de Führer bereid was 200.000 mannen van het Afrikakorps naar de slachtbank te leiden. Sindsdien werd het eerder een haat-liefde verhouding, die er ook toe heeft geleid dat Rommel zich, weliswaar wat halfslachtig en aarzelend, aansloot bij het verzet tegen Hitler.

Ook hier zie je dat Rommel ambivalent was; aan de ene kant ging hij fanatiek aan de slag met zijn nieuwe opdracht: inspectie van de Atlantikwall. Aan de andere kant wilde hij dat Hitler verdween, maar zónder dat er een aanslag op hem gepleegd werd. Hij wilde een politieke oplossing (vrede met de Westelijke Geallieerden), wat weer niet past bij zijn karakter als a-politieke soldaat.

Remy komt in zijn boek met nieuwe informatie rondom het verzet en de aanslag op Hitler. Rommel was op de hoogte van de plannen. Nadat hij in eerste instantie fel tegenstander was van een aanslag op Hitler, ging hij er later schoorvoetend mee akkoord. Bij het mislukken van de aanslag besefte hij dat zijn einde gekomen was.

Remy concludeert: Rommel had het charisma van een leider, de gave om een leger met zich mee te krijgen en een rationeel onverklaarbare invloed op zijn soldaten. Zijn motto was; verrassing ten aanzien van tijd en plaats schept omstandigheden. Hij vergde veel van zichzelf en van anderen, onconventioneel en soms zelfs nietsontziend.

Daarnaast bleef hij echter in wezen bleef altijd dezelfde, ietwat introverte luitenant die hij was in WO1; de situatie overzien en vervolgens bliksemsnel handelen, maar in gezelschap wat schuchter en lomp. Zijn snelheid, slimheid én roekeloosheid heeft hem o.a. ook de bijnaam Woestijnvos opgeleverd in de tijd dat hij commandant van het Afrikakorps was.

Remy stelt dat Rommel geen politiek denkend mens was. Hij was überhaupt geen groot denker. Hij was soldaat. Als soldaat heeft Rommel zich aan Hitler verbonden. Een noodlottige verbintenis. Hij zou nooit meer los van hem komen.

De mythische figuur Rommel wordt door Remy in stand gehouden. Dat komt vooral omdat uit de bronnen blijkt dat hij heel ‘dubbel’ was in doen en laten, maar ook simpelweg omdat Rommel niet bevraagd is kunnen worden in de na-oorlogse periode. Wat dat betreft zal de ‘Mythe Rommel’ voor altijd blijven voortbestaan.

Hoewel Remy niet met heel veel nieuwe feiten komt, vormt dit boek gretig leesvoer voor de hongerige geïnteresseerde in de Tweede Wereldoorlog. Het is mooi vormgegeven, zeer prettig leesbaar en gelardeerd met mooie foto’s. Een prima boek dat een duidelijk beeld geeft van de mythe rondom een Veldmaarschalk die, ondanks het feit dat hij vaak ongehoorzaam was, op naïeve wijze een verbond met Hitler sloot en keihard door de realiteit werd ingehaald.