‘De bevrijder’ vertelt het verhaal van Felix Sparks, een Amerikaanse infanteriecommandant die in juli 1943 met de 45ste infanteriedivisie landde op Sicilië en daarna vrijwel onafgebroken tot het einde van de oorlog vocht. Deze ‘Thunderbirds’, zoals de divisie naar haar schouderembleem werd genoemd, was volgens het boek bij meer gevechten betrokken dan welke andere eenheid dan ook. Het verlies van manschappen was dan ook enorm. Met die kennis in het achterhoofd weet de lezer dat hij of zij begint aan een boek met een hoofdpersoon die op zijn zachtst gezegd het één en ander heeft meegemaakt.

Sparks werd geboren in 1917 en koos in 1936, vanwege een verregaande staat van blutheid, voor de militaire dienst. Toen hij die in had afgerond kon hij zijn studie aan de universiteit van Arizona met gemak financieren. Hij bleef aan het leger verbonden middels een zomeropleiding voor toekomstige officieren en toen Hitler in Europa steeds meer landen bezette, begon het Amerikaanse leger zich in staat van paraatheid te brengen. Begin 1941 meldde Sparks zich in Fort Still, waar hij als tweede luitenant werd toegevoegd aan het 157e infanterieregiment van de 45ste infanteriedivisie.

Sparks werd al gauw door de regimentscommandant, kolonel Anckorn, tot kapitein bevorderd en als diens adjudant ingelijfd. In die hoedanigheid maakte Sparks ook de geallieerde landing op Sicilië mee. Toen eenmaal op dat eiland de opmars begon, gaf Sparks aan geen pennenlikker meer te willen zijn. Hij wilde mannen leiden in de strijd en meevechten. Hij kreeg niet direct zijn zin, maar kort daarop kreeg hij als commandant compagnie E onder zijn hoede. Kapitein Sparks leerde de namen van alle 192 mannen die onder zijn bevel stonden uit het hoofd, en ook waar ze vandaan kwamen, of ze getrouwd waren, kinderen hadden en meer.

Voor het echt leren kennen van zijn mannen betaalde Sparks later de prijs. Hijzelf en één soldaat waren alles wat na Anzio over was van de E-compagnie, en ook die andere man kwam daarna vrij snel om. In het vervolg van de oorlog moesten de Thunderbirds veelvuldig aan de bak en leden ze zware verliezen. Sparks, die als luitenant-kolonel de oorlog beëindigde, raakte tweemaal gewond maar overleefde het allemaal. Als klap op de vuurpijl van alle verschrikkingen was de divisie ook nog betrokken bij de bevrijding van Dachau – waar men in elk geval te zien kreeg waarvoor nu eigenlijk was gevochten.

Alles wat Felix Sparks en de Thunderbirds hebben gezien en meegemaakt vormt een uitstekende basis voor een boek, en Alex Kershaw heeft er een prima geheel van gemaakt. Hij gaat meermaals in op wat zoveel dood en verderf met mensen doet, en door ook het leven van Sparks voor en na de oorlog te behandelen maakt hij er een afgerond verhaal van. ‘De bevrijder’ kent één bescheiden makke, en dat is dat Kershaw zich vooral op andere bronnen heeft gebaseerd. Hij sprak de veteraan wel voordat deze overleed, maar zoals op de achterflap staat was dat ‘urenlang’. Op de schaal van zo’n boek is dat heel weinig, en in het geheel valt de hoeveelheid citaten van de hoofdpersoon daarom wat tegen. Wat verder opvalt is het rommelige gebruik van komma’s ten aanzien van bijzinnen, al is dat vrijwel zeker een manco van de Nederlandse vertaling. Kershaws beschrijvingen neigen soms een beetje naar het clichématige. Maar dat doet weinig af aan de kwaliteit van het eindresultaat, dat zeer lezenswaardig en interessant is.