22 juni 1941. Met operatie Barbarossa begon de aanval van de Duitse Wehrmacht op de Sovjet-Unie. Het doel? Onderwerping van het Russische slavenvolk, het veroveren van "Lebensraum" voor het Duitse volk en de uiteindelijke vernietiging van het Sovjetrijk. Gedurende operatie Barbarossa zou de massamoord op de Joodse bevolking , de Holocaust, een nieuw historisch dieptepunt bereiken. Operatie Barbarossa zou eindigen op 5 december 1941, toen het Rode Leger bij Moskou een massale tegenaanval lanceerde en de onnavolgbare wederopstanding van het Rode Leger begon. De Duitse wreedheden in de Sovjet-Unie duurden na 1941 echter voort. Operatie Barbarossa markeerde het begin van een vernietigingsoorlog tussen twee uiterste ideologieën, maar vormde tevens het begin van het einde van het Derde Rijk en zijn leider Adolf Hitler.

De Wehrmacht was sinds 1939 in West- en Noord-Europa bezig aan een ongekende opmars. Onder andere Polen, Denemarken, Nederland, België en Frankrijk werden met een enorme snelheid veroverd en bezet. Ondertussen was het de Sovjet-Unie er alles aan gelegen een conflict met nazi-Duitsland te voorkomen. In 1939 hadden beide landen, tot verrassing van Engeland en Frankrijk, een non-agressiepact gesloten, het Molotov-Ribbentroppact. Eén van de afspraken was dat de komende tien jaar beide landen elkaar niet zouden aanvallen. Tijd die Stalin goed kon gebruiken nadat hij het Rode leger eind jaren 30 ernstig had verzwakt door de Grote Zuiveringen in de legertop. Jozef Stalin verbood elke vorm van provocatie richting nazi-Duitsland. Sovjetkranten mochten geen negatieve artikelen over Adolf Hitler en de nazi’s publiceren. De algehele mobilisatie van het Rode Leger werd tegengehouden door Stalin. Ondanks het bijna natuurlijke wantrouwen ten opzichte van elkaar en ondanks dat er duidelijke tekenen waren van een op handen zijnde Duitse aanval, weigerde Stalin stelselmatig maatregelen te nemen. Dit alles om te voorkomen dat nazi-Duitsland een reden had het non-agressiepact te schenden. Het bleek allemaal tevergeefs.

Op zondag 22 juni 1941 passeerden de Duitse Heeresgruppen Nord, Mitte en Süd en het 11. Armee de grens met de Sovjet-Unie. Het nauwelijks voorbereide Rode Leger werd volledig overrompeld. Stalin en de Sovjetregering werden volkomen verrast. Hoewel het Rode Leger in aantallen de Wehrmacht overtrof had het grote problemen qua bezetting, organisatie, training en uitrusting. Het Duitse grondleger en de Luftwaffe waren heer en meester op en boven de Russische steppe. Het merendeel van de toestellen van de Rode Luchtmacht werd vernietigd voordat ze konden worden ingezet. Over een front van vijfduizend kilometer werd het Rode Leger onder de voet gelopen. Honderdduizenden Russische krijgsgevangenen waren het gevolg. Tot november 1941 verloor het Rode leger niet minder dan 3.500.000 manschappen. Operatie Tyfoon, de Duitse aanval op de Russische hoofdstad Moskou, stond op het punt van beginnen. Hitlers grootste wens leek werkelijkheid te worden: de Sovjet-Unie was bijna verslagen. Het was misschien wel Hitlers grootste misrekening ooit…

Het is de documentairemakers van "Operatie Barbarossa" goed gelukt om op een goed te begrijpen wijze duidelijk te maken wat vooraf ging aan operatie Barbarossa en hoe de eerste, succesvolle maanden van de Duitse aanval op de Sovjet-Unie verliepen. Het deskundige commentaar, dat is toegevoegd aan de archiefbeelden, maakt deze documentaire ook voor die kijker met minder kennis over de relatie tussen nazi-Duitsland en de Sovjet-Unie erg duidelijk. Wel moet de kijker weten dat de documentaire zich enkel concentreert op de periode voorafgaand aan operatie Barbarossa tot december 1941, het moment dat de succesvolle opmars van de Wehrmacht voor de eerste keer tot stoppen werd gedwongen. Dat geeft een eenzijdig beeld, want de vraag hoe het Rode Leger na 1941 het tij wist te keren wordt niet beantwoord. Ook de misdaden van de Einsatzgruppen blijven ongenoemd. Voor wie een volledig beeld van de strijd aan het Oostfront wil, is deze documentaire dus niet geschikt. Voor de kijker met specifieke interesse in de militaire successen van Duitsland tijdens operatie Barbarossa is "Operatie Barbarossa" desalnietemin een aanrader.