Het noordoosten van Groenland behoort tot één van de meest afgelegen en verlaten gebieden ter wereld. Het onherbergzame gebied ligt ruim binnen de poolcirkel en verplaatsing over land was vroeger (en is nu eigenlijk nog steeds) alleen mogelijk door middel van hondenslede. Ondanks deze factoren had dit gedeelte van Groenland tijdens de Tweede Wereldoorlog zowel voor de geallieerden als voor de Duitsers grote waarde. Weerstations die in dit gebied waren gevestigd konden een betrouwbare weersverwachting geven voor het gebied van de Atlantische oceaan en een goede weersvoorspelling is essentieel voor het voeren van een zee- en luchtoorlog. Toen de Duitsers tijdens de oorlog niet meer konden beschikken over de weersvoorspellingen uit Groenland stuurde de Kriegsmarine een schip met aan boord een aantal meteorologen naar Groenland. Hier aangekomen stuitten de Duitse opvarenden van het schip op een groep van Deense en Noorse jagers die als taak had een mogelijke Duitse landing op Noordoost-Groenland te rapporteren en om de Duitse landingsstrijdkrachten te bestrijden en zo mogelijk te verdrijven.

In het boek “De sledebrigade” van de Britse auteur David Howarth worden de confrontaties tussen deze Scandinavische jagers (de sledebrigade) en de Duitse eenheid van de Kriegsmarine beschreven. David Armine Howarth (1912-1991) werkte bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog als oorlogscorrespondent voor de BBC. Later in de oorlog zou hij gaan werken bij de Special Operations Executive (SOE). Deze Britse dienst hield zich bezig met het organiseren en ondersteunen van het verzet in het door de Duitsers bezette Europa. Howarth werkte onder meer mee aan operaties in Noorwegen. Na de oorlog begon hij met het schrijven van historische werken, onder meer over zijn tijd bij de SOE, de slag bij Waterloo en over D-Day.

Groenland was bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog een kolonie van Denemarken. Nadat Denemarken op 9 april 1940 door de Duitsers werd bezet, besloot de Deense gouverneur in Groenland om zich aan te sluiten bij de geallieerden. Hij betoogde dat dit het beste zou zijn voor de Groenlandse bevolking en dat de Deense koning (als hij een vrije keuze zou hebben kunnen maken) dit waarschijnlijk ook zo gewild zou hebben. De gouverneur besefte dat Groenland strategisch gelegen was en dat zowel de geallieerden als de Duitsers het beiden zouden kunnen gebruiken als springplank voor mogelijke militaire acties. Ook waren er de al eerder genoemde weerstations. In eerste instantie bleven die hun bevindingen ongecodeerd uitzenden, waardoor iedereen ze kon raadplegen. In 1942 kregen ze echter de opdracht dat zij voortaan hun meteorologische waarnemingen gecodeerd moesten gaan uitzenden, zodat alleen de geallieerden ze nog konden gebruiken. Dit betekende een blinde vlek op de Duitse weerkaarten. Omdat de Groenlandse gouverneur vermoedde dat het Duitse antwoord op deze actie niet lang op zich zou laten wachten, richtte hij een militaire eenheid op, die grotendeels bestond uit Noorse en Deense jagers. Deze jagers verbleven vaak al enige jaren in noordoost Groenland en hadden daardoor een grote kennis van het gebied. De gouverneur vroeg hen om verkenningen uit te voeren en als zij iets vreemds waarnamen dit onmiddellijk aan hem te melden. Deze eenheid kreeg als officiële naam “The Greenland Sledge Patrol” (de sledebrigade).

Op 11 maart 1943 stuitten leden van de sledebrigade op de eerste sporen die aantoonden dat er Duitsers waren geland. Hierna ontstonden er schermutselingen tussen de jagers, die alleen konden beschikken over jachtgeweren en met niet meer dan 10 man waren, en de Duitse eenheid, die onder meer de beschikking had over machinegeweren en handgranaten en 19 man telde. Door hun technische en numerieke overmacht konden de Duitsers in het begin vrij eenvoudig een aantal bases van de sledebrigade veroveren. Mede door interne twisten in de Duitse eenheid en door een Amerikaanse luchtaanval, moest de Duitse eenheid zich echter eind 1943 laten evacueren door een vliegboot van de Kriegsmarine. Het schip moesten zij achterlaten.

Howarth heeft met “De sledebrigade” goed werk geleverd. Zijn beschrijvingen van de verschillende confrontaties tussen de leden van de sledebrigade en de Duitse eenheid worden nauwgezet en duidelijk beschreven. Ook Howarths beschrijvingen van de omgeving waarin het boek zich afspeelt zijn indrukwekkend. Ze geven een goed beeld van het Groenlandse landschap, dat gekenmerkt wordt door schitterende gletsjers en fjorden en de moeilijkheden om te overleven in dit gebied, dat wordt gekenmerkt door temperaturen die ver onder het vriespunt liggen, zware sneeuwstormen en de absolute duisternis van de winterse poolnacht.

Ook slaagt Howarth er in om een goede en uitgewerkte karakterschets te geven van de verschillende hoofdpersonen in het boek. Door de uitgebreide interviews die de auteur heeft gevoerd met de verschillende leden van de sledebrigade en de Duitse eenheid, is hij in staat om de lezer een goede kijk te geven in hun gedachtewereld, waardoor je je kunt verplaatsen in de verschillende personen. Door deze persoonsbeschrijvingen en de vertelkunst van Howarth leest de sledebrigade als een soort roman, wat het boek zeer aantrekkelijk maakt.

De geschiedenis speelt zich voor het merendeel af in 1943. De gebeurtenissen worden grotendeels chronologisch verteld. Beide partijen, Scandinaviërs en Duitsers, komen aan het woord. Er moet wel bij worden gezegd dat van de Duitsers alleen de commandant van de expeditie veel aandacht krijgt. De andere leden van de Duitse eenheid worden niet vaak genoemd en zij komen helemaal niet aan het woord. Dit is misschien wel jammer. In de Duitse groep ontstond een conflict tussen de zeer gelovige commandant en een aantal fanatieke nazi’s. Deze situatie wordt alleen door de ogen van de commandant belicht. Het zou interessant zijn geweest als ook één van de nazi’s die aanwezig was in de groep zijn verhaal had kunnen doen over dit conflict en over de Duitse expeditie naar Groenland in het algemeen.

Een klein minpunt aan het boek is dat het geen duidelijke bronnenlijst bevat. Het is duidelijk dat de auteur veel gesprekken heeft gevoerd met verschillende personen die waren betrokken bij de gebeurtenissen in noordoost Groenland in 1943. Maar waar hij de rest van het boek op heeft gebaseerd is niet geheel duidelijk. Waarschijnlijk heeft hij veel gebruik gemaakt van officiële rapportages die door Deense overheidsdiensten zijn geschreven over de gebeurtenissen in Groenland. Dit wordt duidelijk uit bepaalde passages in de tekst. Een goed uitgewerkte bronnen- en literatuurlijst was echter beter geweest, dit had het boek authentieker gemaakt.

Bij het lezen van het boek moet er wel op worden gelet dat de Engelstalige druk al is uitgegeven in 1957. De tekst van het boek is dus al meer dan 50 jaar oud. Aan de leesbaarheid doet dit niets af. Bij bepaalde uitspraken in het boek moet hier echter wel rekening mee worden gehouden. Zo wordt er gezegd dat een bepaalde nederzetting in Groenland pas sinds 30 jaar bewoond is, ook wordt er gesteld dat één van de hoofdpersonen nu werkzaam is als navigator. Als je echter rekening houdt met de ouderdom van de tekst van het boek vormt dit totaal geen minpunt.

“De sledebrigade” is een goed boek. Het vertelt een verhaal dat voor veel mensen nog onbekend is en dat een diepe indruk achter laat.