Proclamaties gouverneur Nederlands-Indië

In verband met de Duitse inval in Nederland, sprak de gouverneur-generaal van Nederlands-Indië, Jhr. A.W.L. Tjarda van Starkenborgh Stachouwer op 10 mei 1940 de volgende proclamatie uit tegen de inwoners van Nederlands-Indië:

Inwoners van Nederlandsch-Indië,

Ik hecht er waarde aan u met mijn eigen stem kennis te geven van de proclamatie die ik onverwijld zal uitvaardigen.

Het Koninkrijk der Nederlanden heeft bij den aanvang van den Europeeschen oorlog het besluit tot handhaving van de strikte onzijdigheid aan de wereld kond gedaan. Alle deelen van het rijk hebben naar dit besluit gehandeld. Met stiptheid jegens alle oorlogvoerenden zijn de plichten van de onzijdigheid vervuld. In vrede wenschte het Koninkrijk met anderen samen te verkeeren, ook met het Duitsche rijk. Nochtans hebben de Duitsche strijdkrachten heden Nederlandsch gebied betreden en in euvelen moed een aanval ingezet.

Het Nederlandsche volk is tot afweer gewapend en gereed. De wil tot bewaring van den eigen aard en zelfstandig volksbestaan zal opnieuw de drijfkracht van zijn daden zijn. Vereenigd ook in deze uren van gevaar met het Huis van Oranje, vastbesloten en vast vertrouwend onder de hooge leiding van de diepvereerde draagster van de kroon, aanvaardt de natie eens van zin den strijd tot behoud van den grond des vaderlands.

Ver van het toneel van den strijd kunnen deze gewesten niet rechtstreeks deelnemen aan het krijgsbedrijf, doch elke steun, waartoe zij in staat zijn, zal worden geschonken in hartstochtelijk medeleven met het moederland. Als deel van het koninkrijk is ook Nederlandsch-Indië betrokken in den oorlog met het Duitsche rijk, doch overigens blijft de internationale politieke status van dit gebied dezelfde als voorheen. Het hier gevestigde gezag is besloten en in staat om op den bestaande voet het bewind te blijven voeren en te blijven waken over het rechtsgebied, zoo te land al ter zee. Hulp daartoe van buiten, zal, van welke zijde deze ook wordt geboden, als onwelkom worden afgewezen.

De maatregelen, die de omstandigheden vereischen, zijn onverwijld genomen. De staat van beleg is met ingang van dit oogenblik afgekondigd in den geheelen Archipel. Mannelijke Duitsche personen boven de 16 jaar worden geïnterneerd. Verdachte personen worden in hun vrijheid beperkt.

De regeering verwacht van alle inwoners van deze gewesten, zoo Nederlanders als Nederlandsche onderdanen als vreemdelingen van bevriende nationaliteit, medewerking en volstrekte gehoorzaamheid aan de gezagsorganen.

Blijft aan uw arbeid, verspreidt geen geruchten, weest getrouw.

God bescherme Hare Majesteit de Koningin en het Koninkrijk.

In verband met de Japanse aanval op Amerika en Groot-Brittanië, sprak de gouverneur-generaal van Nederlands-Indië, Jhr. A.W.L. Tjarda van Starkenborgh Stachouwer op 8 december1941 de volgende proclamatie uit tegen de inwoners van Nederlands-Indië:

Medeburgers,

Door onverhoedse aanvallen op de Amerikaansche en Britsche gebieden, terwijl diplomatieke besprekingen nog gaande waren, heeft het Japansche keizerrijk bewust gekozen voor een beleid van geweld.
Deze aanvallen, die welhaast aan waanzin doen denken en thans –naast strijdend China- de Vereenidgde Staten van Amerika en het Britsche rijk in actieven oorlog met Japan betrokken hebben, beoogen de vestiging van Japansch heerschappij over heel Oost- en Zuid-Oost Azië. Deze veroveringslust richt zich –zeker niet in de laatste plaats- ook op Nederlandsch-Indië. De Nederlandsche regeering aanvaardt deze uitdaging en neemt tegen het Japansche keizerrijk de wapenen op.

Nederlandsch-Indië, dit in vrede zoo gezegend deel van het Koninkrijk, waar wij in rijke verscheidenheid samenwonen en gemeenschappelijk naar welvaart en vooruitgang streven, verdedigen wij tegen de schendende macht, die het grijpen en onze toekomst verduisteren wil. Het gaat om goederen van hoogste waarde, om wat aan ons gezamenlijk en aan ieder onzer dierbaar is.

Stelt vertrouwen in uw weermacht. Te land, ter zee en in de lucht zal zij haar parate kracht ontplooien. Sterkt haar moed en dadendrang, voert haar de bezieling toe van uw eigen overwinningswil, weest vastberaden, eendrachtig, gehoorzaam en trouw. Medeburgers, mannen en vrouwen, van welk ras of geloof gij zijn, ik roep u tot vervulling van een harden, maar verheven plicht jegens Koningin en Koninkrijk, de Indische gemeenschap en uzelve, den plicht van den onderdaan in oorlogstijd!

God geven, dat wij waardig zijn aan de taak, die vóór ons ligt.