Tegenwoordig kan iedereen die dat wil vrij makkelijk zijn of haar eigen boek uitgeven. Daarvoor kun je namelijk terecht bij enkele internetuitgeverijen die zonder strenge selectiecriteria iedereen de gelegenheid geven om in eigen beheer een boek op de markt te brengen. Iemand die aanklopte bij zo’n uitgeverij is Peter Koekoek. Het was zijn wens dat de oorlogservaringen van zijn opa in boekvorm uitgebracht zouden worden. Met de publicatie van “Uitzichtloos gevangen - Gevangene zonder misdaad” brengt uitgeverij Boekscout.nl die wens in vervulling.

Peters grootvader, Stoffer Koekoek, werd in 1944 door een NSB’er aangegeven en belandde in Duitse gevangenschap. De reden van zijn arrestatie is zelfs tegenwoordig nog onbekend, want Stoffer had geen enkele misdaad op zijn geweten. Hij kwam terecht in het beruchte kamp Amersfoort onder het regime van de sadist Johann Kotälla. Na een zware periode in Amersfoort vol ontberingen werd hij te werk gesteld in Duitsland op “Fliegerhorst Hopsten”, een vliegbasis in Nordrhein-Westfalen. Opnieuw beleefde hij een zware tijd, geteisterd door geallieerde bombardementen, ziekte, kou en onzekerheid over thuis. Dan zijn er ook nog de Kapo’s, gevangenen die door de Duitsers zijn aangesteld als kampbewakers. Ze worden door Stoffer aangeduid als knuppelaars, een benaming die goed past, gezien de gewelddadigheid waarmee ze hun medegevangenen behandelden.

Omdat het slecht bewaakt werd en het kamp zelfs niet eens met prikkeldraad omheind was, slaagde Stoffer erin te ontsnappen van de Duitse vliegbasis. Veel zin had dat niet, want nog geen dag later werd hij door een Duitse politieagent gearresteerd en vastgezet in een gevangenis waar hij de kerst van 1944 doorbracht. Door een militaire rechtbank werd hij veroordeeld tot detentie in een Arbeitserziehungslager, een concentratiekamp voor (dwang)arbeiders die bijvoorbeeld, net als Stoffer, hadden geprobeerd te vluchten uit een werkkamp of die hadden geweigerd te werken. Ook hier kreeg hij weer te maken met het wrede kampregime, de slechte leefomstandigheden en de “knuppelaars”. Na zijn vrijlating gaf een Duitse boer hem de gelegenheid om bij hem te komen werken. Dat was een opluchting, want dit betekende het einde van zijn verblijf in (werk)kampen en vergrootte zijn overlevingskans. Tijdens zijn verblijf op de boerderij zag Stoffer Duitse soldaten op de vlucht voor het oprukkende geallieerde front, totdat uiteindelijk de omgeving overgenomen werd door geallieerden. De oorlog in Europa was voorbij. Enkele weken later kon hij terugkeren naar zijn familie in het inmiddels ook bevrijde Nederland.

De ervaringen van Stoffer Koekoek zijn vrij sober en nuchter beschreven. De hoofdpersoon was op jonge leeftijd een heel gewone Hollandse jongen en is dat ook gebleven. Hij is geen romanschrijver, historicus of filosoof, maar een grootvader die, heel oprecht, zijn verhaal vertelt aan zijn kleinkinderen. Zijn verslag is geen literaire prestatie, maar wel een geslaagde overdracht van informatie op een jongere generatie. Door zijn kleinzoon is zijn verhaal geschikt gemaakt voor publicatie en voorzien van een algemene geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog in Europa in vogelvlucht en andere achtergrondinformatie. Dankzij hem gaan de ervaringen van zijn opa niet verloren, maar zijn ze nu beschikbaar voor een groter publiek dan enkel naaste familieleden. Het is vooral interessant voor lotgenoten en hun naasten, want tienduizenden Nederlanders hadden soortgelijke ervaringen als kampgevangene of dwangarbeider. Het eenvoudig geschreven boek is ook goed leesbaar voor kinderen vanaf de hogere groepen van de basisschool. Hopelijk motiveert het andere (klein)kinderen ook om, nu het nog kan, meer te weten te komen van de belevenissen van hun (groot)ouders tijdens de oorlog en ze te noteren voor het nageslacht. Daar is de totstandkoming van dit boek van Peter Koekoek tenslotte ook mee begonnen.