Verhoor Alois Höllriegel

KOL. AMEN: Ik wil als volgende getuige graag Alois Höllriegel oproepen.
(getuige Höllriegel gaat naar de getuigenbank.)
De PRESIDENT: Wilt u de achternaam spellen?
KOL. AMEN: H-o-e-l-l-r-i-e-g-e-l
De PRESIDENT: Hoe heet u?
Getuige ALOIS HÖLLRIEGEL: Alois Höllriegel.
De PRESIDENT: Wilt u mij deze eed nazeggen: Ik zweer bij God de Almachtige en Alwetende dat ik de waarheid zal spreken, niets zal verzwijgen en niets zal toevoegen.
(getuige herhaalt de eed in het Duits.)
De PRESIDENT: Neemt u plaats.
KOL. AMEN: Wat was uw functie aan het einde van de oorlog?
HÖLLRIEGEL: Aan het einde van de oorlog was ik Unterscharführer in Mauthausen.
KOL. AMEN: Was u lid van de Totenkopf divisie?
HÖLLRIEGEL: Ja, ik werd in 1939 voor de SS opgeroepen.
KOL. AMEN: Wat waren uw taken in het concentratiekamp Mauthausen?
HÖLLRIEGEL: Tot aan de winter van 1942 was ik bij de wachtcompagnie, daar moest ik wacht lopen. Van 1942 tot aan het einde van de oorlog deed ik dienst bij de binnendienst van het kamp.
KOL. AMEN: En u was daarbij in de gelegenheid de liquidatie van de bewoners door neerschieten, vergassen en dergelijke bij te wonen?
HÖLLRIEGEL: Ja, dat heb ik gezien.
KOL. AMEN: Hebt u een beëdigde verklaring afgelegd over het feit dat u Kaltenbrunner in het kamp hebt gezien?
HÖLLRIEGEL: Ja.
KOL. AMEN: En dat Kaltenbrunner de gaskamers heeft gezien en goed met de werking ervan bekend was?
HÖLLRIEGEL: Ja.
KOL. AMEN: Was u ook in de gelegenheid te zien of andere belangrijke personen dit kamp bezocht hebben?
HÖLLRIEGEL: Ik herinner me Pohl, Glücks, Kaltenbrunner, Von Schirach en ook de Gauleiter van Stiermarken, Überreiter.
KOL. AMEN: Hebt u zelf Von Schirach in het kamp gezien?
HÖLLRIEGEL: Ja.
KOL. AMEN: Herinnert u zich hoe hij eruit zag, zodat u hem kunt herkennen?
HÖLLRIEGEL: Ik denk dat hij in de loop van de tijd wel wat veranderd is, maar ik zal hem wel herkennen.
KOL. AMEN: Hoe lang is het geleden dat u hem daar heeft gezien?
HÖLLRIEGEL: Dat was in de herfst van 1942, daarna heb ik hem niet meer gezien.
KOL. AMEN: Kijkt u alstublieft in de rechtszaal om u heen en zegt u of u Schirach in de zaal ziet.
HÖLLRIEGEL: Ja.
KOL. AMEN: Welke persoon is het?
HÖLLRIEGEL: Hij zit op de tweede rij, derde persoon van links.
KOL. AMEN: De verklaring waar ik naar verwijs is Bewijsstuk USA-515.
De PRESIDENT: Wat is het PS nummer?
KOL. AMEN: 2753-PS.
(tot de getuige): Ik leg u nu een kopie van Bewijsstuk 2641-PS voor en vraag u mij te vertellen of u de plaats herkent waar de afgebeelde personen zich bevinden.
HÖLLRIEGEL: Voor zover je dat op deze foto kunt herkennen is dat een steengroeve; of het de steengroeve bij Kamp Mauthausen is, kun je hier niet precies zeggen omdat er te weinig op staat.
KOL. AMEN: Wilt u uw antwoord alstublieft herhalen?
HÖLLRIEGEL: Ja. Voor zover het hier op deze foto herkenbaar is kun je niet precies zeggen of dat de steengroeve Wiener Graben is die naast Kamp Mauthausen lag. Het kan net zo goed een andere steengroeve zijn. Je zou meer moeten kunnen zien. Maar ik geloof dat bezoeken daar vaker plaatsvonden. Ik neem aan dat dit de steengroeve Wiener Graben is.
KOL. AMEN: Heel goed. Legt u de foto maar weg. Was u in de gelegenheid te zien hoe bewoners van het kamp omgebracht werden doordat ze van een rots afgeduwd werden?
HÖLLRIEGEL: Ja.
KOL. AMEN: Vertelt u het Hof alstublieft wat u zag met betrekking tot deze gebeurtenissen.
HÖLLRIEGEL: Ik kan het me herinneren, het was in 1941. Ik was toen bij de wachtcompagnie en op de toren die het terrein van de Wiener Graben afsloot en kon waarnemen dat ‘s morgens ongeveer zes tot acht gevangenen aankwamen; ik zag er twee SS’ers bij, een was Hauptscharführer Spatzenöcker, de andere was Unterscharführer Edenhofer. Ze bewogen zich op een vreemde manier.
De PRESIDENT: Wacht u even, u spreekt te snel. U moet iets langzamer spreken.
HÖLLRIEGEL: Ik zag hoe ze de steengroeve Wiener Graben, de rotswand naderden. Ik zag vanuit mijn wachttoren hoe die twee SS’ers op de gevangenen insloegen en ik kon meteen zien dat het de bedoeling was, de gevangenen te dwingen van de rots af te springen of hen eraf te gooien. Ik merkte hoe een van de gevangenen op de grond lag en geschopt werd en de gebaren toonden dat hij hier van de rotswand moest springen. De gevangene deed dat vanwege de opgelopen slagen en waarschijnlijk vertwijfeld, direct.
KOL. AMEN: Hoe hoog was die rotswand?
HÖLLRIEGEL: Ik schat 30 tot 40 meter.
KOL. AMEN: Was er onder de wachtposten een uitdrukking voor wanneer de gevangenen van de rotswand naar beneden vielen?
HÖLLRIEGEL: Ja, ze werden in het kampjargon parachutisten genoemd.
KOL. AMEN: De getuige staat ter beschikking van andere raadslieden.

De PRESIDENT: Wil de Russische of Franse aanklager of verdediger vragen stellen?
Dr. SAUTER (raadsman van Beklaagde Walter Funk): Getuige, mij interesseert het volgende: U bent in 1939 voor de SS opgeroepen?
HÖLLRIEGEL: Klopt ook, op 6 september.
Dr. SAUTER: Moment, wilt u uw antwoord herhalen?
HÖLLRIEGEL: Dat klopt, ik ben op 6 september opgeroepen in Ebersberg bij Linz.
Dr. SAUTER: Had u daarvoor helemaal geen bindingen met de Partij?
HÖLLRIEGEL: Jawel, in april 1938 heb ik mij bij de Zivil-SS gemeld omdat ik de hele voorafgaande tijd onder de regering Schuschnigg werkloos was zonder enig inkomen en toen heb ik tegen mezelf gezegd, nu ga ik bij de SS en ga ook werk krijgen om met mijn vrouw te kunnen trouwen.
Dr. SAUTER: Dus als ik u goed begrepen heb bent u in 1939 voor de SS opgeroepen terwijl u zich in het voorjaar van 1938 al vrijwillig bij de Zivil-SS had gemeld?
HÖLLRIEGEL: Dat kan ik niet precies zeggen; velen werden voor de Wehrmacht opgeroepen, voor de Luftwaffe en ook voor de Allgemeine SS.
Dr. SAUTER: U bent Oostenrijker?
HÖLLRIEGEL: Jawel.
Dr. SAUTER: U hebt dus destijds in Oostenrijk gewoond?
HÖLLRIEGEL: Jawel, in Graz.
Dr. SAUTER: Dan interesseert me iets betreffende Beklaagde Von Schirach. U hebt Beklaagde Von Schirach in Mauthausen gezien. Hoe vaak hebt u hem daar gezien?
HÖLLRIEGEL: Dat kan ik me precies herinneren; een keer.
Dr. SAUTER: Eén keer?
HÖLLRIEGEL: Ja.
Dr. SAUTER: Was de heer Von schirach alleen in Mauthausen of samen met andere mensen?
HÖLLRIEGEL: Nee, meneer Von Schirach was in gezelschap van anderen, het zal een groep geweest zijn van ongeveer tien personen, daaronder herkende ik Von Schirach en de Gauleiter Überreiter.
Dr. SAUTER: Er moeten toen niet slechts tien maar minstens 20 personen geweest zijn.
HÖLLRIEGEL: Ik wist toen niet dat ik dat aantal nog eens nodig zou hebben; ik heb ze niet geteld.
Dr. SAUTER: Ja, ik stel daar belang in omdat Beklaagde Von Schirach mij vertelde dat dat een bezichtiging was, een officiële bezichtiging van het Kamp Mauthausen en wel ter gelegenheid van een bijeenkomst van de economische adviseurs van alle zes Ostmark Gaue.
HÖLLRIEGEL: Ja, waarom hij naar het kamp kwam is mij natuurlijk niet bekend maar ik kan het me goed herinneren, deze groep kwam met Von Schirach en de Schutzhaftlagerführer Bachmeyer het kamp in. Ik kon in elk geval zien dat het leek op een bezichtiging.
Dr. SAUTER: Is u er iets van bekend dat deze bezichtiging al een paar dagen van tevoren in het kamp bekend was gemaakt en dat er vanwege dit bezoek bepaalde voorbereidingen in het kamp getroffen moesten worden?
HÖLLRIEGEL: Dat kan ik me niet herinneren, bepaalde voorbereidingen; ik kan me wel herinneren, het was in de avonduren, hoe laat weet ik niet meer; er was juist avondappèl, dat de gevangenen stonden aangetreden en de dienstdoende manschappen stonden ook aangetreden. Toen kwam deze groep binnen.
Dr. SAUTER: Hebt u zelf niets geweten, de dag ervoor al of hebben uw kameraden iets gehoord dat er de volgende dag een bezichtiging zou zijn?
HÖLLRIEGEL: Dat kan ik me niet herinneren.
Dr. SAUTER: En is u niet opgevallen dat er bepaalde voorbereidingen in het kamp werden getroffen, zeer bepaalde voorbereidingen?
HÖLLRIEGEL: Ik kan me niet herinneren, iets van voorbereidingen gemerkt of gezien te hebben.
Dr. SAUTER: Ik heb verder geen vragen voor deze getuige.

Dr. GUSTAV STEINBAUER, Verdediger van Beklaagde Seyss-Inquart: Getuige, u hebt ons een voorval beschreven dat naar de opvatting van geciviliseerde mensen niet anders als moord gezien kan worden, namelijk het van een rotswand afgooien. Hebt u dit voorval bij uw meerderen gemeld?
HÖLLRIEGEL: Deze voorvallen zijn vaker voorgekomen en het staat als een paal boven water dat de meerderen ervan geweten hebben.
Dr. STEINBAUER: U heeft dus niets gemeld? Is het waar dat bij doodstraffen het niet alleen de gevangenen, maar ook het wachtpersoneel verboden was, voorvallen van deze soort aan derden te vertellen?
HÖLLRIEGEL: Ja.
Dr. STEINBAUER: Ik heb verder geen vragen.

KOL. AMEN: Wilt u nog eens goed naar de foto kijken.
HÖLLRIEGEL: Jawel.
KOL. AMEN: Kijkt u er goed naar en vertelt u me dan of het de steengroeve onder de rots is die u zonet beschreven hebt.
HÖLLRIEGEL: Ja. Zover ik hier op de foto zie neem ik voor 100 procent aan dat het de steengroeve Wiener Graben is. Maar of het die is, of het deze steengroeve werkelijk is, daarvoor zou ik meer moeten zien, meer achtergrond, je ziet te weinig maar ik denk dat het hem zeker is.
HÖLLRIEGEL: Herkent u de personen van wie de gezichten op de foto te zien zijn?
HÖLLRIEGEL: Jawel.
KOL. AMEN: Noemt u het Hof alstublieft de namen van degenen die u herkent.
HÖLLRIEGEL: Ik herken op de foto natuurlijk eerst Reichsführer Himmler, naast hem commandant Ziereis van het concentratiekamp Mauthausen en helemaal rechts herken ik Kaltenbrunner.
KOL. AMEN: Dat, geacht Tribunaal, is alles.
De PRESIDENT: De getuige kan zich terugtrekken, ik schors de zitting voor tien minuten.