Vickers lichte tanks

Aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog produceerde de Vickers-fabriek een hele reeks lichte tanks gebaseerd op één en hetzelfde ontwerp. Het was een voortzetting van het ontwerp van de eind jaren twintig als Mk VII bekend staande standaard lichte tank van het Britse tankkorps. Het ontwerp, dat aanvankelijk bekend stond als Mk VIII, zou een reeks tankontwerpen gaan aanvoeren, waarvan de nazaten in de beginjaren van de Tweede Wereldoorlog nog volop zouden worden ingezet. Uiteindelijk werd het ontwerp dusdanig verbeterd ten opzichte van de tot dan toe aanwezige lichte tanks, dat men met een nieuwe serietelling zou beginnen. De eerste Vickers tank uit deze nieuwe reeks zou dan ook bekend worden onder de noemer Vickers Mk I Light Tank en luidde hiermee de dertiger jaren in.

Na de productie van drie prototypen (A4E2, A4E4 en A4E5) werd de tot dan toe als Mk VIII bekend staande tank omgedoopt tot Mk I Light Tank. De productie begon in 1930, maar werd al snel opgevolgd door een verbeterde versie, de Light Tank Mk IA. Na een testserie van vijf tanks (A4E6 t/m A4E10) werd de IA de standaardversie. Speciaal voor gebruik in India werd een tropenversie ontwikkeld die bekend stond als Mk IA (India Pattern). Voor de tropen waren ventilatoren en warmte-isolatie aangebracht. De specificaties van de Mk I en Mk IA waren hetzelfde.

Mk I Bron: Imperial War Museum KID 322

De Mk II werd gebaseerd op de romp van de Mk IA. Voor de aandrijving werd gebruik gemaakt van een Horstman-aandrijving. De koepel werd vergroot en als motor werd gekozen voor een Rolls Royce. De geschutskoepel was rechthoekig en had aflopende zijkanten. Drie prototypen met nummers A4E13 t/m A4E15 werden gebouwd. Van deze drie werden twee exemplaren waterdicht gemaakt en met drijvers uitgevoerd. Aangedreven door een buitenboordmotor, werden zij de eerste amfibische tanks. Zij zouden model staan voor de Mk III.

De Mk II productiemodellen werden niet amfibisch uitgevoerd. In 1931 werden 16 exemplaren gebouwd. In 1933 werd een verbeterde versie als Mk IIA op de markt gebracht, later gevolgd door een Mk IIB. Het voornaamste verschil tussen de Mk IIA en Mk IIB zat in de brandstoftanks. De IIA bezat twee tanks en de IIB één grotere. De Mk IIA werd speciaal ontwikkeld als vervanging voor de verouderde Mk I tanks. In totaal werden er 50 gebouwd. Voor het gebruik in warmere streken, met name India, werd van de Mk IIA en Mk IIB een tropenversie ontwikkeld (Mk IIA/B (India Pattern)). De Mk IIB's werden aangedreven door een Meadows EPT motor en hadden een vaste geschutskoepel. De Mk IIA en Mk IIB exemplaren zijn gebruikt door de Britse Western Desert Force in 1940, terwijl een bataljon Zuid Afrikaanse Mk IIA's in 1941 is ingezet tijdens de oorlog in Abessinië. De India-versie van de Mk IIB is nog op het laatste moment ingezet in Singapore, begin 1942

Mk IIB (India Pattern) Bron: Imperial War Museum MH 10145

In 1934 startte de productie van de Mk III versie van de Vickerstank. Het voornaamste verschil met de eerdere typen was de kleinere geschutskoepel en een grill boven de motor. De Horstman-aandrijving was wederom verbeterd.
De meeste Mk III tanks zijn gebruikt als trainingstank tot 1942. Een klein aantal is door een Zuid Afrikaans bataljon ingezet in de oorlog in Abessinië.

Mk III Bron: Imperial War Museum KID 333

Speciaal voor gebruik in India werd een vereenvoudigde en goedkoper te produceren tank in 1933 ontwikkeld die bekend stond als Vickers Light Tank 1933. Er waren twee versies, de India Pattern No 1 en de India Pattern No 2. De tanks waren iets kleiner dan hun voorgangers, minder gepantserd maar hadden wel een verstevigde romp en koepel. De India Pattern No 2 kreeg een speciaal door het War Office ontworpen koepel, en had een dikkere bepantsering dan de No 1. Twee exemplaren, de A4E19 en A4E20, zouden model staan voor de nieuwe Light Tank Mk IV.

Vickers Light tank 1933 Bron: Public Domain (onbekend)

Doordat de verbeteringen aan de twee experimentele tanks (A4E19 en A4E20) zeer positief bleken, werd besloten om de Mk III niet verder te ontwikkelen en een nieuwe versie te laten bouwen. Met nog wat extra verbeteringen ontstond zo de MK IV. De Mk IV werd de eerste Britse tank waarbij de romp tot boven de rupsbanden uitstak. De koepel werd uitgevoerd met rondere vormen dan tot dan toe was toegepast. Voor het gebruik in India werd ook van dit type een speciale tropenversie ontwikkeld, bekend als Mk IVA India Pattern.

Mk IV Bron: Public Domain (onbekend)

De Mk IV kreeg de nodige aandacht van de Nederlandse regering en werd door haar besteld. De bewapening werd echter aangepast, evenals enige andere kleinere zaken, gelijkend op de oudere Mk II. Nederland bestelde 40 exemplaren. Door het uitbreken van de oorlog in september 1939 schortte de Britse overheid alle tankleveranties aan het buitenland op en de 40 tanks werden door de Britten overgenomen. Ze stonden officieus bekend als Vickers "Dutchmen".

In een poging om de tweemansbezetting op te waarderen naar drie personen, werden in 1933 twee Mk IV tanks verbouwd als L3E1 en L3E2. In plaats van één zitplaats in de koepel werd de koepel vergroot om plaats te bieden aan twee personen. Deze twee tanks zouden de basis vormen voor de Mk V.

De Mk V uit 1935 werd de eerste lichte tankversie in het Britse leger, met twee plaatsen in de koepel en dus met een bemanning van drie. De ontwikkeling bleek zeer positief. In deze serie zijn 22 exemplaren gebouwd. De tank werd groter en uitgerust met twee in plaats van één mitrailleur in de koepel. Voor het eerst was ook aan de zijkant van de tank een rookmortier geplaatst om rookgranaten af te schieten met als doel het leggen van een rookgordijn.

Mk V Bron: Imperial War Museum KID 378

In 1936 zou de laatste versie van de serie lichte Vickers tanks worden ontwikkeld. Tegen deze tijd was al duidelijk dat dit type tanks eigenlijk niet meer voldeed voor oorlogssituaties. Het was in feite een Mk V met een gemoderniseerde koepel en een draadloze radio aan boord. Tussen juli 1935 en september 1936 werden 80 exemplaren gebouwd. Met een verbeterde Horstman-aandrijving, wederom een verbeterde koepel en een zwaardere motor, werden tussen november 1935 en januari 1936 totaal 85 exemplaren gebouwd als Mk VIA.

De grootste productieaantallen werden echter bereikt met de MK VIB. De oorspronkelijke Mk VI koepel werd weer aangebracht, echter waren hierin meer kijkgaten aangebracht. Tussen april 1937 en januari 1940 werden maar liefst 850 exemplaren gebouwd. Het zou de standaard lichte tank worden in het Britse leger en de meest gebruikte tank bij de British Expeditonary Force in Frankrijk.

Mk VIB Bron: Imperial War Museum MH 3585

De laatste productieversie werd de Mk VIC , met verbeterde aandrijving en bredere rupsbanden. Hiervan werden tussen december 1939 en juni 1940 totaal 130 exemplaren geproduceerd.

Dat de Mk VI eigenlijk al was verouderd blijkt wel uit het feit dat van de vele, door de Duitsers in juni 1940 buitgemaakte tanks geen enkele door het Duitse leger meer is gebruikt, terwijl ze dat met buitgemaakte Franse tanks volop hebben gedaan. Van de meeste Mk VI varianten is ook een India-versie geproduceerd, waarvan enkele nog zijn gebruikt in de laatste fase van de Japanse aanval op Singapore.

Mk VI offensief Syrië, 11 juni 1941 Bron: Imperial War Museum E 3154E

De Mk VI is door verschillende landen aangeschaft. Veelal gaat het hier om één of enkele exemplaren, waarna in eigen land onder licentie geproduceerd werd. Landen die de tank hebben gebruikt waren Australië, Canada, Bulgarije, China en Finland