De laatste maanden van de Tweede Wereldoorlog waren het zwaarst voor de Nederlandse bevolking. Na het mislukken van operatie Market Garden in september 1944 volgde een extreem koude winter. Vooral de bevolking van de grote steden in het westen had tijdens deze zogenaamde ‘hongerwinter’ te kampen met een groot gebrek aan brandstof en voedsel en velen stierven. Niet alleen in de steden, maar ook op het platteland was het leven onder de Duitse bezetting zwaarder geworden. Het Duitse leger, geholpen door leden van de Sicherheitsdienst en de Gestapo, trad hard op tegen allerlei vormen van verzet. Terwijl het steeds duidelijker was dat de Duitsers de oorlog zouden verliezen, bleven fanatieke NSB’ers hun landgenoten bij de Duitsers aangeven als ze het vermoeden hadden dat deze verzet pleegden tegen hun bezetters. Verzetslieden stonden bij de Duitsers bekend als ‘Oranjebolsjewisten’ en konden bij arrestatie rekenen op de kogel, maar niet voordat ze meer inlichtingen verstrekt hadden over hun verzetsactiviteiten. Door gruwelijke vormen van fysieke en ook psychische marteling, gebeurde het dat zelfs de meest onbevreesde verzetsstrijders hun vrienden en collega’s moesten verraden.

De angstige, maar spannende laatste maanden van de oorlog worden door Piet Prins in de verhalenomnibus “Holland onder het hakenkruis”, een vervolg op “In nacht en stormgebruis”, in vier verhalen op avontuurlijke wijze beschreven. De spanning begint in het boek al op de eerste pagina, wanneer het joodse jongetje, Jaap Rozeboom, ontsnapt uit een Duits legervoertuig waarin hij vervoerd wordt naar een gevangenis of concentratiekamp. Jaap Roozeboom speelde ook al een rol in het eerste boek in deze serie. Dit keer komt Jaap niet terecht bij een molenaarsfamilie, maar wordt hij na zijn geslaagde vlucht in een dichtbegroeid en uitgestrekt moeras gevonden door de boerenzoon Chris Kooiman en zijn beste vriend Jan Blankers. De uitgeputte vluchteling wordt opgenomen in de boerderij van de familie Kooiman. Door een slimme list van boer Kooiman hoeft hij hier niet onder te duiken, maar kan hij in vrijheid het einde van de oorlog afwachten.

Gedurende de periode dat Jaap ingetrokken is in de boerderij van de familie Kooiman raakt boer Kooiman nauw betrokken bij diverse verzetsactiviteiten. Wanneer de vader van Jan Blankers verplicht tewerkgesteld zou moeten worden in Duitsland, duikt hij samen met enkele anderen onder. Het onderduikadres van vader Blankers bevindt zich in een zelfgebouwde schuilplaats midden in het uitgestrekte moeras, vlakbij de boerderij van Kooiman. Boer Kooiman en Chris, Jan en Jaap hebben de belangrijke taak om elke dag het onderduikadres te bezoeken en de mannen te voorzien van voedsel. Ook wanneer twee geallieerde vliegeniers, waarvan één zwaar gewond, onderduiken in de schuilplaats in het moeras doen boer Kooiman en de drie jongens er alles aan om de schuilplaats verborgen te houden voor de Duitsers. Zouden ze erin slagen om de onderduikers tot de bevrijding uit de handen van de Duitsers te houden? Of zullen zowel de onderduikers als de helpers, met de vele verraders op de loer, uiteindelijk belanden in een Duits concentratiekamp waar ze de bevrijding van hun geliefde land niet meer zouden meemaken?

Net zoals het eerste deel van deze serie is “Holland onder het Hakenkruis” weer een spannend ouderwets jongensboek. Uiteraard is het verhaal flink geromantiseerd, is de grens tussen goed en fout in het boek kinderlijk eenvoudig en is elke gebeurtenis redelijk voorspelbaar, maar dat hoort volledig bij dit genre. Tenslotte is het boek geen literaire hoogstandje en is het boek bedoelt voor kinderen in de leeftijd van 8 tot 12 jaar. Met de zestigste viering van de bevrijding op komst is het boek aan te raden voor elk kind dat meer wil weten over wat er in Nederland in de laatste maanden van de oorlog gebeurde. Weliswaar geeft dit boek geen educatief overzicht van deze periode, maar het verhaal schept een bepaalde sfeer die kinderen eerder aan zal spreken dan een saaie tekst in een geschiedenisboek. Dat geschiedenis niet altijd saai hoeft te zijn, wordt in ieder geval bewezen in dit boek!