Monument 1e en 2e wereldoorlog

Rue du Centre, 4950 Waimes

België Luik Waimes

Bij de kerk van Waimes staan 4 herdenkingstenen waarop de tijdens de 1e wereldoorlog omgekomen 60 soldaten afkomstig uit Waimes (en de dorpjes behorende tot Waimes; Bruyeres, Champagne, Grosbois, Libomont, Remonval-Steinbach en Walk) herdacht worden.

De bijzondere situatie doet zich hier voor dat hoewel de herdenkingsstenen in een Belgische gemeente staan, het om in Duitse dienst omgekomen soldaten gaat. Op enkele namen na, zijn het allemaal Franse/ Waalse namen.

Dit laat zich verklaren doordat Waimes, voor de 1e wereldoorlog aan Duitsland behoorde en in die tijd 'Weismes' heette. De voertaal is hier naast Frans dan ook tevens Duits. Dit grensgebied met Duitsland is na de 1e wereldoorlog aan België toegekend als onderdeel van de herstelschade-betalingen die Duitsland met het Verdrag van Versailles werd opgelegd. De voertaal werd vanaf het moment van inlijving bij België in 1920, Frans.

Ondanks dat het gebied dus voor de 1e wereldoorlog Duits gebied was, zijn de namen bijna allemaal van Frans/ Waalse oorsprong. Reden hiervoor is dat het gebied lange tijd tot Frankrijk (departement Ourthe) heeft behoord. Na 1815 werd het gebied aan Pruissen toegewezen, waarna het in 1920 naar België overging.

Een aantal soldaten die op het monument genoemd worden ligt nog steeds begraven op de begraafplaats van Waimes.

BASTIN Leon, 33 jaar, gestorven in een lazaret (hospitaal) te Keulen op 28 januari 1916. (Broer van Bastin Henri).

BASTIN Henri, 26 jaar, gesneuveld in Souain Frankrijk op 26 september 1914.

DETHIER Joseph, 33 jaar, gesneuveld in Chauny (Frankrijk) op 24 augustus 1915 (Zijn zoon Jean sneuvelde in de tweede wereldoorlog en staat op het andere monument).

PIETTE Henri, 21 jaar, gesneuveld in Bellicourt (Frankrijk) op 23 september 1918.

WARLAND Henri, 22 jaar, gesneuveld in Lap-Colonne (Frankrijk) op 7 juni 1918.

Links naast deze 4 herdenkingsstenen zijn na de 2e wereldoorlog 2 nieuwe herdenkingsstenen opgericht. Op deze stenen staan de namen van de soldaten afkomstig van Waimes en zijn overleden in Belgische dienst en Duitse dienst.

Opmerkelijk is dat er één Belgische soldaat afkomstig uit Waismes gesneuveld is aan het begin van de 2e wereldoorlog.

MELOTTE François, 25 jaar, soldaat bij het 7e regiment wielrijders, gesneuveld op 26 mei 1940 te Geluwe.

Vervolgens volgen 55 soldaten die in Duitse dienst zijn overleden. Dit kan verklaard worden doordat veel inwoners van dit gebied op het moment dat het gebied in 1920 ingelijfd werd bij België de Duitse nationaliteit hadden. Om die reden werden zij na verovering van dit gebied door het Duitse leger in mei 1940 later alsnog opgeroepen voor het Duitse leger.

Dit is tevens te herleiden aan de overlijdensdata. De soldaten zijn pas in de 2e helft van de 2e wereldoorlog, vanaf 1942 omgekomen.

De twee jongste waren toen zij sneuvelden nog maar 18 jaar.

DROSSON Jean, 18 jaar, gesneuveld op 27 juni 1944 in Oostenrijk.

MARGREVE Fernand, 18 jaar, gesneuveld op 24 december 1944 in Luxemburg.

De oudste 53 jaar.

LAMBY Jean, 53 jaar, gesneuveld op 17 maart 1945 in Duitsland.

Ook een aantal soldaten die op dit monument genoemd worden ligt nog steeds begraven op de begraafplaats van Waimes.

DEMOULIN Charles, 19 jaar, gesneuveld op 14 november 1943 te Leninka, Rusland.

DETHIER Jean, 23 jaar, gesneuveld op 29 oktober 1943 in Rusland (Zijn vader sneuvelde tijdens de 1e wereldoorlog in Frankrijk en staat op het monument van de gevallen uit de 1e wereldoorlog).

REUTER Emil, 26 jaar, vermist in Rusland sinds 15 november 1944.

SEREXHE Benoit, 27 jaar, gesneuveld op 23 februari 1943 in Rusland.

Tevens worden drie slachtoffers van het Nazi-bewind en 5 burgerslachtoffers op het monument genoemd.

Onder de slachtoffers van het Nazi-bewind bevind zich tevens de naam Margreve. Dit betreft

MARGREVE Charles die volgens het monument op 1 oktober 1944 te Ellrich is overleden. Volgens het graf op de nabij gelegen begraafplaats is hij vermoord in Buchenwald op 3 oktober 1944. Zowel Ellrich als Buchenwald waren Duitse concentratiekampen.