Sovjet-Unie (1922-1991, Volksrepubliek)

Formeel heette de Sovjet-Unie de Unie van Socialistische Sovjetrepublieken (USSR). De eerste republieken werden kort na de Oktoberrevolutie van 1917 opgericht. Ze waren toen nog onafhankelijk van elkaar. In 1922 gingen vier republieken samen in de Sovjet-Unie. In de Tweede Wereldoorlog bestond de Sovjet-Unie uit de Russische SFSR en de Oekraïnse, Wit-Russische, Oezbeekse, Turkmeense, Tadzjiekse, Kazachse, Georgische, Azerbeidzjaanse, Kirgizische, Armeense, Litouwse, Moldavische, Letse, Estse en Karelisch-Finse SSR. De Sovjet-Unie werd opgeheven in 1991.

In 1936 vochten Sovjettroepen mee aan Republikeinse zijde tijdens de Spaanse Burgeroorlog. In mei 1939 begon de Slag bij Khalkhin-Gol (een rivier in Mantsjoerije), waar een strijdmacht van Mongoolse en Sovjettroepen het Japanse Kwantung-Leger aanviel. Deze slag liep uit op een overwinning voor de Sovjets en de Mongolen. In september 1939 raakte de Sovjet-Unie echt bij de Tweede Wereldoorlog betrokken toen zij Polen binnenviel. Dit gebeurde kort na het tekenen van het Molotov-Ribbentrop Pact, waarin ook de verovering van de Baltische Staten, Finland en delen van Roemenië door de Sovjets was vastgelegd. Al deze landen werden binnengevallen, maar de invasie van Finland in november 1939 verliep niet volgens plan. De Sovjet-Unie leed enorme verliezen. In maart 1940 werd een vredesverdrag tussen de twee landen getekend.

In juni 1941 verbrak Duitsland het pact en viel het met haar bondgenoten de Sovjet-Unie binnen (operatie Barbarossa). Ook de Finnen verklaarden weer de oorlog aan de Sovjet-Unie. De oorlog met de As-Mogendheden was een strijd om te overleven en werd al snel de "Grote Patriottische Oorlog" genoemd. De Duitsers en haar bondgenoten rukten snel op en stonden aan het eind van 1941 bij Leningrad, Moskou en Rostov, maar wisten deze steden niet te veroveren. Bij Moskou openden de Sovjets een groot tegenoffensief. In 1942 openden de Duitsers een nieuw offensief aan het zuidelijke deel van het Oostfront. Ze bereikten Stalingrad, maar slaagden er niet in deze stad te veroveren. De Sovjets wisten de troepen hier te omsingelen en te vernietigen, maar tegen enorme verliezen. Het was het keerpunt in de oorlog. Het laatste grote Duitse offensief vond in juli 1943 plaats bij Koersk maar liep uit op een Sovjetoverwinning. Vanaf dat moment heroverde de Sovjet-Unie langzaam haar grondgebied en trok het uiteindelijk Duitsland binnen. In mei 1945 werd Berlijn veroverd en de Duitse capitulatie getekend. Drie maanden later vielen Sovjettroepen nog het Japanse Mantsjoerije binnen. Na een week was de oorlog voorbij.

De Onderscheidingen

De eerste Sovjetonderscheiding was de Orde van de Rode Banier, gebaseerd op de Orde van de Rode Banier van de Russische Federatie uit 1918. De orde werd ingesteld op 1 augustus 1924 door het Presidium van het Centrale Uitvoerende Comité van de USSR en de eerste exemplaren werden in 1930 geproduceerd. De statuten voor de orde werden pas in 1932 opgesteld. In de jaren ’30 werden meer Sovjetordes ingesteld, waaronder de bekende Orde van Lenin en de Orde van de Rode Ster. Vijf Sovjetordes hadden tot 19 juni 1943 een schroef aan de achterzijde met een ring om de orde aan het uniform te bevestigen. De vier andere ordes hadden een rechthoekige hanger met een rood lint. Aan de achterzijde hiervan was een schroef bevestigd. De Orde van Lenin, Orde van de Rode Banier, Orde van de Rode Banier van de Arbeid, Orde van de Rode Ster en Orde van het Insigne van Eer werden op de linkerborst gedragen. De vier overige ordes werden op de rechterborst gedragen.

De eerste Sovjetmedaille was de Jubileumsmedaille voor 20 jaar Rode Leger. Deze werd insteld op 24 januari 1938 en had, samen met een aantal andere medailles, tot 19 juni 1943 een rechthoekige hanger met een rood lint. Aan de achterzijde hiervan was een schroef bevestigd. Andere medailles hadden een vijfhoekige hanger met een pin aan de achterkant hiervan. Alle medailles werden op de linkerborst gedragen.

19 juni 1943 is een belangrijke datum in de geschiedenis van Sovjetonderscheidingen. De volgende wijzingen in de reguleringen vonden toen plaats:

- Vier onderscheidingen kregen een vijfhoekige hanger i.p.v. de schroef aan de achterzijde (Orde van de Rode Banier, Orde van de Rode Banier van de Arbeid, Orde van Lenin en Orde van het Insigne van Eer).

- Drie onderscheidingen kregen een vijfhoekige hanger i.p.v. de rechthoekige (o.a. Medaille voor Moed en Medaille voor Militaire Verdienste).

- Twee onderscheidingen kregen een vijfhoekige hanger i.p.v. de driehoekige (Medaille voor Dappere Arbeid en Medaille voor Onderscheidde Arbeid).

- Vier onderscheidingen kregen een schroef aan de achterzijde i.p.v. de rechthoekige hanger (Orde van de Patriottische Oorlog, Orde van Soevorov, Orde van Koetoezov en Orde van Aleksandr Nevsky).

- Twee onderscheidingen kregen een plattere, rechthoekige hanger (Medaille van de Gouden Ster en Medaille van de Sikkel en Hamer).

- De plaats op de borst van de onderscheidingen werd gewijzigd. Tot 19 juni 1943 werden vijf ordes op de linkerborst en vier op de rechterborst gedragen. Na de wijzigingen in de reguleringen werden alle ordes met een schroef aan de achterzijde op de rechterborst gedragen en alle ordes zonder schroef op de linkerborst. Alle medailles werden, zowel voor als na de wijzigingen, op de linkerborst gedragen.

- Het gebruik van ribbons werd ingevoerd.

Vanaf 4 juni 1944 konden de Orde van Lenin, Orde van de Rode Banier, Orde van de Rode Ster en Medaille voor Militaire Verdienste ook worden uitgereikt als onderscheidingen voor lange dienst. Uiteindelijk realiseerde men dat dit de status van de onderscheidingen aanzienlijk verlaagde. Op 14 september 1957 werd dit gebruik daarom afgeschaft en werden speciale medailles voor lange dienst ingesteld.

Hieronder de draagvolgorde van de Sovjetonderscheidingen (De lijst bevat de onderscheidingen die werden uitgereikt in de Tweede Wereldoorlog en de na-oorlogse Sovjetonderscheidingen enigszins gerelateerd aan de Tweede Wereldoorlog). De verschillende klassen van een onderscheiding staan bij elkaar, maar de Orde van Bogdan Chmelnitsky 1e en 2e Klasse bijvoorbeeld werden gedragen na respectievelijk de Orde van Nachimov 1e en 2e Klasse. De Orde van Bogdan Chmelnitsky 3e Klasse werd direct na de Orde van Koetoezov 3e Klasse gedragen.

Dit was tevens de draagvolgorde van de ribbons van deze onderscheidingen. Van de Medaille van de Gouden Ster en de Medaille van de Sikkel en Hamer bestonden geen ribbons; deze werden altijd ‘volledig’ gedragen boven de andere ribbons. De civiele Orde van de Heldenmoeder, de Orde van de Moederlijke Roem en de Moederschapsmedaille hadden geen ribbon.


Medaille van de Gouden Ster - Held van de Sovjet-Unie (Medal "Zolotaya Zvezda" - Geroi Sovetskogo Soyuza)
Medaille van de Sikkel en Hamer - Held van de Socialistische Arbeid (Medal "Serp i Molot" - Geroi Sotsialisticheskogo Truda)
Orde van de Overwinning (Orden "Pobeda")
Orde van Lenin (Orden Lenina)
Orde van de Rode Banier (Orden Krasnogo Znameni)
Orde van de Rode Banier van de Arbeid (Orden Trudovogo Krasnogo Znameni)
Orde van Soevorov 1e Klasse (Orden Suvorova I)
Orde van Soevorov 2e Klasse (Orden Suvorova II)
Orde van Soevorov 3e Klasse (Orden Suvorova III)
Orde van Oesjakov 1e Klasse (Orden Ushakova I)
Orde van Oesjakov 2e Klasse (Orden Ushakova II)
Orde van Koetoezov 1e Klasse (Orden Kutuzova I)
Orde van Koetoezov 2e Klasse (Orden Kutuzova II)
Orde van Koetoezov 3e Klasse (Orden Kutuzova III)
Orde van Nachimov 1e Klasse (Orden Nakhimova I)
Orde van Nachimov 2e Klasse (Orden Nakhimova II)
Orde van Bogdan Chmelnitsky 1e Klasse (Orden Bogdana Khmelnitskogo I)
Orde van Bogdan Chmelnitsky 2e Klasse (Orden Bogdana Khmelnitskogo II)
Orde van Bogdan Chmelnitsky 3e Klasse (Orden Bogdana Khmelnitskogo III)
Orde van Aleksandr Nevsky (Orden Aleksandra Nevskogo)
Orde van de Patriottische Oorlog 1e Klasse (Orden Otechestvennoi voiny I)
Orde van de Patriottische Oorlog 2e Klasse (Orden Otechestvennoi voiny II)
Orde van de Rode Ster (Orden Krasnoi Zvezdy)
Orde van het Insigne van Eer (Orden "Znak Pocheta")
Orde van Roem 1e Klasse (Orden Slavy I)
Orde van Roem 2e Klasse (Orden Slavy II)
Orde van Roem 3e Klasse (Orden Slavy III)

Medaille voor Moed (Medal "Za otvagu" )
Medaille van Oesjakov (Medal Ushakova)
Medaille voor Militaire Verdienste (Medal "Za boyeviye zaslugi")
Medaille van Nachimov (Medal Nakhimova)
Medaille voor Dappere Arbeid (Medal "Za trudovuyu doblest")
Medaille voor Onderscheidde Arbeid (Medal "Za trudovoye otlichiye")
Medaille voor de Partizaan van de Patriottische Oorlog 1e Klasse (Medal "Partizanu Otechestvennoi voiny" I)
Medaille voor de Partizaan van de Patriottische Oorlog 2e Klasse (Medal "Partizanu Otechestvennoi voiny" II)
Medaille voor de Verdediging van Leningrad (Medal "Za oboronu Leningrada")
Medaille voor de Verdediging van Moskou (Medal "Za oboronu Moskvy")
Medaille voor de Verdediging van Odessa (Medal "Za oboronu Odessy" )
Medaille voor de Verdediging van Sevastopol (Medal "Za oboronu Sevastopolya")
Medaille voor de Verdediging van Stalingrad (Medal "Za oboronu Stalingrada")
Medaille voor de Verdediging van Kiev (Medal "Za oboronu Kieva")
Medaille voor de Verdediging van de Kaukasus (Medal "Za oboronu Kavkaza")
Medaille voor de Verdediging van de Sovjet-Poolregio (Medal "Za oboronu Sovetskogo Zapolyarya")
Medaille voor de Overwinning op Duitsland in de Grote Patriottische Oorlog van 1941-1945 (Medal "Za pobedu nad Germaniei v Velikoi Otechestvennoi voine 1941-1945")
Jubileumsmedaille voor 20 jaar Overwinning in de Grote Patriottische Oorlog van 1941-1945 (Yubileinaya medal "20 let pobedy v Velikoi Otechestvennoi voine 1941-1945")
Jubileumsmedaille voor 30 jaar Overwinning in de Grote Patriottische Oorlog van 1941-1945 (Yubileinaya medal "30 let pobedy v Velikoi Otechestvennoi voine 1941-1945")
Jubileumsmedaille voor 40 jaar Overwinning in de Grote Patriottische Oorlog van 1941-1945 (Yubileinaya medal "40 let pobedy v Velikoi Otechestvennoi voine 1941-1945")
Medaille voor de Overwinning op Japan (Medal "Za pobedu nad Yaponiei")
Medaille voor de Verovering van Boedapest (Medal "Za vzyatiye Budapeshta")
Medaille voor de Verovering van Königsberg (Medal "Za vzyatiye Kenigsberga")
Medaille voor de Verovering van Wenen (Medal "Za vzyatiye Veny")
Medaille voor de Verovering van Berlijn (Medal "Za vzyatiye Berlina")
Medaille voor de Bevrijding van Belgrado (Medal "Za osvobozhdeniye Belgrada")
Medaille voor de Bevrijding van Warschau (Medal "Za osvobozhdeniye Varshavy")
Medaille voor de Bevrijding van Praag (Medal "Za osvobozhdeniye Pragi")
Medaille voor Dappere Arbeid in de Grote Patriottische Oorlog van 1941-1945 (Medal "Za doblestny trud v Velikoi Otechestvennoi voine 1941-1945")
Medaille voor de Veteraan van de Arbeid (Medal "Veteran truda")
Medaille voor de Wederopbouw van de Zilvermetallurgie in het Zuiden (Medal "Za vosstanovleniye predpriaty chernoi metallurgy yuga")
Medaille voor de Wederopbouw van de kolenmijnen van de Donbass (Medal "Za vosstanovleniye ugolnykh shakht Donbassa")
Medaille als Aandenken aan 250 jaar Leningrad (Medal "V pamyat 250-letia Leningrada")
Medaille als Aandenken aan 1500 jaar Kiev (Medal "V pamyat 1500-letia Kieva")