TracesOfWar heeft uw hulp nodig! Elke euro die u bijdraagt steunt enorm in het voortbestaan van deze website. Ga naar stiwot.nl en doneer!

Inleiding

    Bij aanvang van de Tweede Wereldoorlog was de Nakajima B5N de belangrijkste Japanse torpedobommenwerper. De productie van dit toestel zou doorgaan tot in 1943. De Nakajima B5N zou tot in 1944 gebruikt worden en langzaam worden vervangen door de Nakajima B6N. Tot die tijd had het toestel een belangrijke rol gespeeld bij de meeste operaties van de Japanse Keizerlijke Marine zoals de aanval op Pearl Harbor.


    Nakajima B5N1, TA-320, Tateyama Kokutai Bron: Wilco Vermeer collection

    Ontwikkeling

    De "Kate", zoals de geallieerden de Nakajima B5N noemden, was de standaard torpedobommenwerper aan boord van de Japanse vliegdekschepen. Het toestel heeft een grote rol gespeeld tijdens de Tweede Wereldoorlog, totdat het in 1944 vervangen werd door de opvolger de Nakajima B6N "Tenzan". In 1932 werden de specificaties uitgevaardigd voor een nieuwe torpedobommenwerper. De drie bedrijven Aichi, Mitsubishi en Nakajima, reageerden door het bouwen van een prototype. Geen enkele van deze drie kon echter op tevredenheid rekenen van de Japanse marine. Als tijdelijke oplossing werd toen gekozen voor een eigen ontwerp van de Marine, de Yokosuka B4Y.[1]

    De marine was echter naarstig op zoek naar een toestel dat qua prestaties de nieuwe Mitsubishi A5M jagers benaderde. Daarom werden in 1935 nogmaals nieuwe specificaties uitgevaardigd. Hierbij ging het om een driepersoons-aanvalsvliegtuig met opvouwbare vleugels. Het zou een bommenlast van 800 kg moeten dragen en aangedreven worden door een Nakajima Hikari of een Mitsubishi Kinsei motor. Het Nakajima-team, onder leiding van Katsuji Nakamura, reageerde met het ontwerp van de Nakajima type K.[2][3]

    Dit was een geheel metalen eendekker met intrekbaar landingsgestel en hydraulisch opvouwbare vleugels. Het prototype vloog al in januari 1937 en werd aangedreven door een Nakajima Hikari 2 motor. Mede vanwege het hydraulische systeem was de Japanse marine wat huiverig voor het toestel. Men vond het te geavanceerd en was bang dat het onderhoudsproblemen zou veroorzaken. Voorlopig werd derhalve besloten om het Mitsubishi-ontwerp, de B5M, als interim type verder te laten ontwikkelen. Nakajima bracht echter de nodige verbeteringen aan en verving het hydraulische door een handbediend systeem. Het tweede prototype werd tevens uitgerust met de nieuwere 840 pk Hikari 3 motor en bleek superieur aan het Mitsubishi-ontwerp.[4]

    Het type werd in productie genomen als Nakajima B5N of Type 97 Vliegdek Aanvalsbommenwerper. De eerste productieserie, aangeduid als Nakajima B5N1 werd operationeel ingezet tijdens de 2e Chinees-Japanse oorlog en bracht de nodige problemen aan het licht. Deze waren voornamelijk terug te brengen op de slechte bescherming voor de bemanning en brandstoftanks, een standaard probleem bij Japanse militaire vliegtuigen uit die tijd. Met de productie van de Nakajima B5N2 trachtte men deze problemen te 'verbloemen' door het toestel een sterkere motor te geven en zo meer snelheid.[5][6]

    Definitielijst

    geallieerden
    Verzamelnaam voor de landen / strijdkrachten die vochten tegen Nazi-Duitsland, Italië en Japan gedurende WO 2.

    Typenoverzicht

    Nakajima Type K
    Prototype
    2
    Makajima B5N1
    Eerste productieserie
    ? uit 1.149
    Makajima B5N1-K
    tot opleidingsvliegtuig omgebouwde B5N1
    ? uit 1.149
    Nakajima B5N2
    Verbeterde productieserie
    ? uit 1,149

    Nakajima B5N1

    Het nieuwe toestel werd in productie genomen en in de marine ingelijfd als Marine Type 97 Vliegdek Aanvals Bommenwerper Model 1 (later model 11). Deze B5N1 werd al snel volledig in de marine ingezet. Het werd zowel op het land als aan boord van de vliegdekschepen gestationeerd. De eerste oorlogsacties ondernam het tijdens de Tweede Japans-Chinese oorlog in 1939. Door het gebrek aan bepantsering en zelfdichtende brandstoftanks (een probleem van nagenoeg alle Japanse vliegtuigen) had het hier maar middelmatig succes.


    B5N1, 9-348, 14 Kokutai Bron: Wilco Vermeer collection

    De B5N1 zou dan ook al snel vervangen worden door een nieuwe versie. De B5N1-toestellen werden uit de frontlinie terug getrokken en omgebouwd tot de Nakajima B5N1-K trainerversie.

    Technische gegevens Nakajima B5N1

     Type: Nakajima B5N1
     Taak:
    Bommenwerper/Torpedobommanwerper
     Bemanning:
    3
     Spanwijdte:
    15,52 meter
     Vleugeloppervlakte:
    37,70 m2
     Lengte:
    10,30 meter
     Hoogte:
    3,70 meter
     Gewicht:
    Leeggewicht: 2.106 kg
    Max. gewicht: 4.015 kg
     Motor:
    Nakajima Hikari 3 motor
    840 pk (? kW)
     Snelheid:
    Max. snelheid: 369 km/u
    Kruissnelheid: 256 km/u
     Bereik:
    2.260 km
     Plafond:
    7.400 meter
     Bewapening:
    1x 7,7 mm Type 92 machinegeweren (achterste cockpit)
    2x 250 kg bommen of
    1x torpedo van 800 kg
     Productie:
    Onbekend aantal uit een totaal van 1.149 door Nakajima gebouwde B5N1/2

    Definitielijst

    torpedo
    Oorlogswapen, met van een explosieve lading voorzien sigaarvormig lichaam met een voortstuwings- en besturingsmechanisme, bestemd om na lancering via het water zijn weg te zoeken naar vijandelijke schepen en deze door een onderwaterexplosie uit te schakelen.

    Nakajima B5N2

    De volgende versie werd in december 1939 uitgerust met de sterkere Nakajima NK1B Sakae 11 motor. Doordat deze motor een smaller ontwerp had, werd ook de neus van het vliegtuig smaller. Hierdoor nam het zichtveld voor de piloot aanzienlijk toe. Alhoewel de prestaties niet veel toenamen, werd door de grotere betrouwbaarheid van de motor de B5N2 al snel de vervanger voor de B5N1 als Marine Type 97 Vliegdek Aanvals Bommenwerper Model 12.

    Toen Japan in december 1941 de aanval opende, had de B5N2 haar voorganger al geheel vervangen. De productie van het toestel werd in 1943 beëindigd. Tegen deze tijd waren er 1149 B5N1 en B5N2 toestellen gebouwd. Nakajima had er tussen 1936 en 1941 in totaal 669 van beide versies geproduceerd. Aichi en het 11e Marine Depot namen respectievelijk 200 en 280 toestellen van het type B5N2 voor hun rekening.


    B5N2, Yo-335, Yokosuka Kokutai Bron: Wilco Vermeer collection

    Tot 1944 was het toestel de belangrijkste Japanse torpedobommenwerper en hoog niveau bommenwerper aan boord van haar vliegdekschepen. Hierna werd het geleidelijk vervangen door de Nakajima B6N. Tot die tijd had de "Kate" een grote rol gespeeld in onder andere Pearl Harbor en het tot zinken brengen van de vliegdekschepen USS Lexington (CV-2), USS Yorktown (CV-5) en USS Hornet (CV-8).[7]

    Technische gegevens Nakajima B5N2

    Type:
    Nakajima B5N2
    Gebruik:
    Bommenwerper/Torpedobommenwerper
    Bemanning:
    3
    Motor:
    Eén Nakajima NK1B Sakae 11 motor, 1000 pk
    Afmetingen:
    Spanwijdte: 15,52 meter
    Vleugeloppervlak: 37,70 m2
    Lengte: 10,30 meter
    Hoogte: 3,70 meter
    Gewichten:
    Leeggewicht: 2.279 kg
    Max. Gewicht: 4.100 kg
    Prestaties:
    Max. snelheid: 378 km/u
    Kruissnelheid: 259 km/u
    Plafond: 8.260 m
    Bereik: 1.991 km
    Bewapening:
    1 x 7,7 mm Type 92 machinegeweren in de achterste cockpit
    twee bommen van 250 kg of een torpedo van 800 kg
    Aantal:
    Onbekend aantal uit een totaal van 1.149 gebouwde B5N1/2

    Noten

    1. Chambers, 2017, pag. 8
    2. Francillon, 1979, pag. 412-413
    3. Chambers, 2017, pag. 9
    4. Chambers, 2017, pag. 9
    5. Francillon, 1979, pag. 412-413
    6. Chambers, 2017, pag. 9-10
    7. Chambers, 2017, pag. 6

    Definitielijst

    torpedo
    Oorlogswapen, met van een explosieve lading voorzien sigaarvormig lichaam met een voortstuwings- en besturingsmechanisme, bestemd om na lancering via het water zijn weg te zoeken naar vijandelijke schepen en deze door een onderwaterexplosie uit te schakelen.