TracesOfWar heeft uw hulp nodig! Elke euro die u bijdraagt steunt enorm in het voortbestaan van deze website. Ga naar stiwot.nl en doneer!

Visions of War

Titel: Visions of war
Uitgebracht: 2002, op DVD in 2007
Uitgever: Just Entertainment
Verkrijgbaarheid: DVD, Nederlands ondertiteld.
Speelduur: ruim 8 uur
Omschrijving:

“Visions of war” is een uitgebreide DVD box, bestaande uit vier documentaires vol militaire geschiedenis, waarmee de kijker een slordige acht uur zoet is. Op het eerste oog lijken de onderwerpen van de afzonderlijke DVD’s, wellicht onder invloed van de commercie, nogal willekeurig gekozen: van de ontwikkeling van de artillerie tot de belangrijkste veldslagen en van de militaire Blitzkriegdoctrine tot de opkomst van Adolf Hitler. “Visions of War” blijkt dan ook een verzameling afzonderlijke documentaires met een wat gezochte overkoepelende titel.

Het thema van de box zou men misschien, enigszins gekunsteld, kunnen omschrijven als ‘de ontwikkeling van oorlogvoering tijdens de twee wereldoorlogen’. Hoewel de thematiek van de DVD´s dus een wat samengeraapt karakter heeft, blijken de inhoud en het niveau van de documentaires allesbehalve samengeraapt. Urenlang authentiek filmmateriaal wordt aan elkaar gepraat. Een rode draad is wel degelijk aanwezig op elke afzonderlijke DVD. Dat maakt Visions of War tot een informatieve serie documentaires. Toch kunnen die een teleurstelling zijn voor het doorgewinterde publiek.

De eerste DVD, “Artillery – the gods of war”, ontleent zijn titel aan een uitspraak van Stalin. Volgens de Russische dictator had het wapen der artillerie immers de Duitse Panzers verdreven en verslagen. In beide wereldoorlogen bewees artilleriegeschut zich als een dodelijk en dominant wapen op het slagveld. Deze documentaire leidt de kijker van het Franse 75 mm veldgeschut uit 1916 tot de Duitse V2 raketten aan het einde van de Tweede Wereldoorlog. De belangrijkste typen geschut in de loop van beide oorlogen worden uitgelicht en voor de leek met een afbeelding kort en helder gekarakteriseerd. Het verhaal verzandt hierbij gelukkig niet in een technisch betoog. In plaats daarvan laat men de samenhang van innovaties in artillerietechniek, voortschrijdende inzichten op het gebied van tactiek en het verloop van beide wereldoorlogen zien.

De conclusie dat artillerie belangrijk was in de ontwikkeling van de strijd wordt aangetoond, maar had door de makers hier en daar nog wel wat aannemelijker gemaakt kunnen worden. Zo is de invloed van de inzet van diverse nieuwe typen artillerie in de Eerste Wereldoorlog prima uiteengezet, maar blijft de mate van doorslaggevendheid van beroemde wapens als de Duitse 88 mm artillerie of de Russische Katjoesja daarbij wat oppervlakkig. Wel wordt duidelijk gemaakt dat de aard van oorlogvoering na de Eerste Wereldoorlog mede door de ontwikkeling van artillerie drastisch was veranderd. Vooral Duitse technologieën en tactieken werden hierna afgestemd op het voeren van een manoeuvreoorlog. Mobiliteit stond voorop in het inrichten van de aanvalsmachten die Europa overvielen en artillerie werd geďntegreerd in legers.

DVD 2 (kortweg “Blitzkrieg”) onderzoekt de manier waarop deze mobiele oorlogsmachine van Nazi-Duitsland in het begin van de oorlog de overwinningen aan elkaar reeg. Het geeft een overzicht van de succesvolle Duitse aanvalsstrategie die deels uit nood geboren was. De militaire doctrine was gebaseerd op snelheid, efficiëntie en bovenal gecoördineerd gebruik van infanterie, tanks, artillerie en luchtmacht. Voor dit concept was een mobiel en technisch geavanceerd leger nodig. Een groot deel van Europa werd door Nazi-Duitsland veroverd door middel van snelle en krachtige aanvallen, waarbij een vernietigende klap werd uitgedeeld door luchtaanvallen, artilleriebarrages en geconcentreerde stoottroepen bestaande uit pantserdivisies en infanterie. Het concept van Blitzkrieg vond zijn Waterloo aan het oostfront. Ook operatie Barbarossa was gepland naar het bekende recept, maar strandde om verschillende redenen op 30 kilometer van Moskou.

Deze tweede documentaire maakt op een mooie wijze duidelijk hoe de Blitzkrieg door de omvang van het te veroveren gebied, de stevige tegenstand, de barre omstandigheden en de tactische missers van Hitler langzamerhand in vaart afnam, stokte en zich tot slot tegen Duitsland keerde. Daarna bleek dat het Duitse leger helemaal niet zo mobiel was als gedacht. Voor velen mag de reeks van gebeurtenissen aan het west- en oostfront vervolgens bekend zijn: maar toch is deze DVD een boeiend geheel door de combinatie van filmbeelden, animaties en kaarten.

De liefhebber zal zich echter wel storen aan de slordige aannames en fouten die her en der gemaakt worden. Zo wordt tot twee keer toe beweerd dat Duitsland na de Eerste Wereldoorlog grondgebied had moeten afstaan aan Nederland en kwam Hitler natuurlijk niet in 1932, maar in 1933 aan de macht. Bovendien wordt tussen neus en lippen wordt de boude stelling aangegaan ingenomen dat Stalin Duitsland wel zou hebben aangevallen, ware het niet dat zijn strijdkrachten ontoereikend waren. Ook de tweede DVD van de reeks heeft voor wat betreft de kern van het onderwerp voldoende informatieve waarde. De plank wordt echter helaas nog wel eens misgeslagen bij korte stukken achtergrondinformatie.

De derde DVD beschrijft ‘het verhaal van Hitler’. In het begin van “The story of Adolf Hitler” wordt de vraag opgeworpen hoe één man eerst zijn land en vervolgens de wereld naar de rand van de afgrond heeft kunnen leiden in een oorlog die uiteindelijk aan 40 miljoen mensen het leven kostte. Deze vraag wordt helaas verderop niet beantwoord, omdat dit deel van de serie nooit echt het niveau van beschrijving ontstijgt. Het schetst wel een prima beeld van de groei van een onbeduidende politieke agitator tot een almachtige dictator en één en ander wordt ook nog eens gevat in een bondig verhaal.

Zo komen Braunau am Inn, Wenen, de Eerste Wereldoorlog, het begin van de NSDAP, de toespraken, de Putsch, de Duitse economische problemen en de verdere opkomst van de nazi-beweging allemaal goed aan bod. Ook beruchte stokpaardjes van de Führer, zoals het revanchisme, Lebensraum en zijn rassentheorie worden keurig toegelicht. Maar van echte analyse is geen sprake. De samenstellers hebben gekozen voor een biografisch verhaal in plaats van een behandeling van de debatten die nog steeds spelen als het gaat om de vraag waarom Hitler zijn misdaden heeft kunnen begaan. Jammer, maar misschien wel begrijpelijk. Gevolg is wel dat het merendeel van de geboden informatie gesneden koek zal zijn voor de meer gevorderde geďnteresseerde. Zij kunnen beter Fest of Kershaw lezen.

Vreemd is dat grote delen van deze documentaire in de eerste persoon worden verteld, als ware de Führer zelf autobiografisch aan het woord. Niet duidelijk is waar deze teksten vandaan komen. Logischerwijs zou men vermoeden dat geciteerd wordt uit Mein Kampf, maar ook bij de behandeling van de jaren na de uitgave van dit boek blijft het vertelperspectief gehandhaafd. Dat is wel degelijk informatief, maar werkt verwarrend. Kleurenbeelden van de Berghof, zwart-wit video’s van de bekende schreeuwerige speeches van Hitler en authentieke audiofragmenten van Hitler maar ook Chamberlain en Churchill zorgen echter wel voor een levendig geheel.

“The World in flames”, de vierde en laatste documentaire uit de serie, biedt een overzicht van het verloop van de Tweede Wereldoorlog. Het conflict wordt nog eens in zijn geheel beschouwd. Aanvankelijk lijkt het erop dat aan volledigheid gedacht is: zo laten de makers het overzicht logischerwijs beginnen bij de Eerste Wereldoorlog en worden ook de Italiaanse verovering van Ethiopië, de Winteroorlog en de Spaanse burgeroorlog behandeld, vergezeld door interessante beelden. De kaarten en animaties zijn hier en daar ook wat beter, uitgebreider en informatiever. Veldslagen worden nu op kaarten toegelicht met deelnemende legers en divisies. Maar uiteindelijk blijkt ‘The World in flames’ verre van volledig. Zo wordt Market Garden door de Britse (!) makers doodgezwegen en is er voor gekozen de oorlog in de Pacific achterwege te laten. Dit ondanks het feit dat dit deel achterop de box als volgt aangeprezen wordt: ‘vanaf het moment dat Adolf Hitler in Duitsland aan de macht kwam tot het rampzalige bombardement van Hiroshima’.

Deze laatste DVD uit de reeks is in feite een veredelde samenvatting van de eerste drie documentaires. Zo komen regelmatig dezelfde beelden informatie terug. Het oorlogsverloop aan het west- en oostfront wordt in vrijwel iedere documentaire herhaald en dat wordt na vier delen wat langdradig. In “Blitzkrieg” en “The World in flames” is een dergelijke uitgebreid overzicht op zijn plaats, maar in de andere documentaires had één en ander wat beknopter behandeld mogen worden. Als losse documentaire zou “The world in flames” kunnen dienen als een waardevolle introductie van het onderwerp de Tweede Wereldoorlog. Maar als slot van een serie biedt het eenvoudigweg te weinig. Als je “Blitzkrieg” en “The story of Adolf Hitler” net gezien hebt, is er weinig tot reden om ook de laatste DVD in je speler te doen.

“Visions of war” is een degelijke DVD-box die niet zou misstaan in de collectie oorlogsfilms- en documentaires, omdat de hoeveelheid filmmateriaal zonder meer boeiend is. Toch laat de serie nog veel ruimte voor twijfel. Of de doorgewinterde WOII liefhebber veel bijleert valt namelijk te bezien. De producent heeft duidelijk een breed publiek als doel. Elke aflevering bevat een schat aan informatie, maar blijft oppervlakkig. Bovendien maken de talrijke slordigheden de claim dat medewerking is verleend door ‘ ’s werelds grootste experts’ af en toe dubieus. Het gevoel dat vier losse documentaires samengevoegd zijn tot een box blijft helaas ook na 8 uur kijken wel degelijk aanwezig. Op de structuur en informatieve waarde van de afzonderlijke documentaires is daarentegen niet veel aan te merken. Op herhaling van informatie, oppervlakkigheid en onnauwkeurigheid wel.

Beoordeling: Goed

Informatie

Artikel door:
Arthur Sessink
Geplaatst op:
11-07-2007
Laatst gewijzigd:
14-04-2009

Afbeeldingen