TracesOfWar heeft uw hulp nodig! Elke euro die u bijdraagt steunt enorm in het voortbestaan van deze website. Ga naar stiwot.nl en doneer!

De Waffen-SS - Het Europese leger van de nazi’s

Titel: De Waffen-SS - Het Europese leger van de nazi’s
Schrijver: Claus Bundgård Christensen, Niels Bo Poulsen, Peter Scharff Smith (Nederlandse vertaling door Geri de Boer)
Uitgever: Ad. Donker
Uitgebracht: 2016
Pagina's: 798
ISBN: 9789061007203
Omschrijving:

De Waffen-SS is een van de meest dankbare onderwerpen over de Tweede Wereldoorlog om over te publiceren. Vele boeken zijn er al over geschreven. Vaak was de teneur dat de soldaten van de Waffen-SS soldaten als alle anderen waren. De Deense schrijvers Christensen, Smith en Poulsen rekenen af met dat idee en proberen aan te tonen dat deze soldaten uiteindelijk overtuigde nazi’s waren en ook bij oorlogsmisdaden en de Holocaust betrokken waren. De Waffen-SS was een paramilitaire organisatie die later, gedurende de Tweede Wereldoorlog, ook een volwaardig deel van de Wehrmacht werd. De organisatie werd in 1934 opgericht onder de naam SS-Verfügungstruppe. Zij kreeg in 1940 de naam Waffen-SS. Als onderdeel van de SS stond de Waffen-SS onder de formele leiding van Heinrich Himmler.

De historie van de Waffen-SS wordt gekenmerkt door een welhaast schizofreen karakter. Voortgekomen uit de moederschoot van de SS werd de organisatie, en de incorporatie van nieuwe leden (soldaten), onderworpen aan een zeer streng etnisch werving- en selectiebeleid. Alleen de beste Ariërs mochten lid worden van dit elitekorps. Op allerlei manieren waren de raciale eisen vastgelegd, van lichaamslengte tot en met schedelomtrek. Die eisen waren het uitvloeisel van semi- en pseudowetenschappelijk onderzoek.

Al snel tijdens de Tweede Wereldoorlog werden de strenge selectie-eisen losgelaten en mochten zelfs door de nazi's bestempelde 'minderwaardige rassen' in de Waffen-SS worden opgenomen. Ook mannen van het Aziatische (mongoloïde) ras waren welkom. Kandidaten die eerder waren afgewezen, bijvoorbeeld met platvoeten of een te hoge leeftijd, werden nu opnieuw uitgenodigd om op keuring te komen. In de meeste gevallen volgde deze keer wel de goedkeuring. Dat was een aantal jaren eerder absoluut ondenkbaar geweest. Reden hiervoor was de realiteit van de oorlog die het nazirijk als een enorme voorhamer had getroffen. Wat wel gedurende de hele periode intact bleef was de ideologische indoctrinatie van de manschappen. Het is waarlijk opmerkelijk om te zien dat juist datgene waarin de Waffen-SS-soldaten getraind en geïndoctrineerd werden vaak loodrecht stond op de realiteit van de jaren '40 tot '45. De racistische SS was uiteindelijk verworden tot het meest etnische en multinationale leger van de 20ste eeuw.

Omdat Duitsers en Volksduitsers (Duitssprekende mensen van buiten het Duitse Rijk, bijvoorbeeld uit Roemenië en Rusland) qua aantal ook niet meer aan de enorme vraag konden voldoen, richtten Himmler en zijn organisatie zich op andere volkeren. Deze konden wel gerekruteerd worden door de SS, maar niet door de Wehrmacht, aangezien zij geen inwoners waren van Duitsland.

Als eerste werden de Arische/Germaanse broedervolkeren aangesproken. Er werden werving- en selectieacties gedaan in o.a. Scandinavië, Nederland en België. Vreemd genoeg lagen de eisen hier redelijk hoog, maar vielen uiteindelijk veel kandidaten af omdat zij zich op politiek gebied niet konden verenigen met de nazi-idealen. Velen waren bereid om de strijd tegen de bolsjewisten op te nemen, maar dan wel het liefst als onderdeel van een krijgsonderdeel waarin landgenoten waren opgenomen. Zo vochten bijvoorbeeld Denen in een Duits uniform, maar wilden zij wel een Deense vlag op de mouw en onder Deense leidinggevenden dienen in een Deense eenheid. Vaak werden deze wensen niet gehonoreerd, waren de leidinggevenden Duitsers en werden de 'vrijwilligers' op een slechte manier behandeld. Dit alles leidde ertoe dat het aantal vrijwilligers enorm tegenviel en dat velen na enige tijd het Duitse leger de rug toekeerden.

Ondanks de inspanningen van de wervingsbureaus was de opbrengst derhalve erg tegenvallend en was Himmler genoodzaakt om zijn blik te richten op zogenaamde 'minderwaardige bevolkingsgroepen'.

Het merendeel van de nieuwe rekruten bestond uit soldaten, wiens vaderlandsliefde enerzijds groot genoeg was om niet te collaboreren, maar die anderzijds sympathie toonden voor de antibolsjewistische zaak. Himmler had moeite met het accepteren van niet-Germanen (o.a. Fransen en Italianen) in de Waffen-SS, maar moest hen toch toelaten wegens de enorme tekorten. Toen ook die vrijwillige bijdrage niet voldoende bleek ging de leiding van de SS over tot dwangrekrutenring, waardoor de Waffen-SS aan het einde van de Tweede Wereldoorlog bestond uit een bonte verzameling van volkeren. Kenmerkend hiervoor was dat in de laatste dagen van de oorlog de strijd in Berlijn vooral werd uitgevochten door Franse Waffen-SS-soldaten.

De schrijvers gaan in het boek in op de ideologische en morele aspecten. Zo komen uitgebreid de oorlogsmisdaden van de SS aan bod. Afsluitend wordt de boeiende geschiedenis behandeld van de SS’ers ná de Tweede Wereldoorlog.

Conclusie:

De Engelsen zeggen “never judge a book by its cover”. Dat is bij dit boek ook zeker het geval. De omslag/kaft van het boek komt ietwat simpel en goedkoop over. Van de binnenkant van het boek kan onomstotelijk gezegd worden dat het het meest uitgebreide en beste boek is over het ‘vreemdelingenlegioen’ van de Waffen-SS. Minutieus onderzoek heeft een buitengewoon waardevol document opgeleverd dat een compleet en gedetailleerd beeld geeft van de geschiedenis van Europese soldaten in de Waffen-SS. Vroeger werd de Waffen-SS vaak als een elite-eenheid gezien. Dat beeld kan door dit boek definitief naar de prullenbak worden verwezen.

Is er dan niets negatiefs over het boek te vermelden? Jawel; hier en daar zijn er wel wat storende schrijffouten en schieten de schrijvers duidelijk door in hun veroordeling. Gezien de haast eindeloze rij oorlogsmisdaden die door de nazi’s zijn verricht is het praktisch onmogelijk om dit op een andere wijze te bezien. De schrijvers proberen als het ware een foto te maken van de situatie. Het beschrijven van de feiten en omstandigheden, zonder rekening te houden met oorlogsmisdaden die ook door de geallieerden zijn verricht. Hierdoor creëert het boek het beeld van een generaliserende ‘afrekening’. ‘De Waffen-SS, Het Europese leger van de nazi’s’ is gelardeerd met illustraties, kaarten en zeer uitgebreide noten en bronverwijzing. Concluderend mag gezegd worden dat dit boek mag worden beschouwd als hét standaardwerk over het multiculturele en multinationale leger dat de Waffen-SS was.

Beoordeling: Uitstekend

Informatie

Artikel door:
John Smeets
Geplaatst op:
10-12-2016
Feedback?
Stuur het in!

Afbeeldingen