TracesOfWar heeft uw hulp nodig! Elke euro die u bijdraagt steunt enorm in het voortbestaan van deze website. Ga naar stiwot.nl en doneer!

Inleiding

    Na het succesvol ombouwen van een vijftal marineschepen tot Fighter Catapult Ships, werd besloten dit aantal uit te breiden door eenzelfde soort ombouw toe te passen op 35 koopvaardijschepen. Deze Catapult Aircraft Merchant ships (CAM schepen) werden uitgerust met een katapult en een Hawker Sea Hurricane jager, maar bleven koopvaardijschip. Dit in tegenstelling tot de Fighter Catapult Ships welke marineschepen waren


    Hawker Sea Hurricane Mark I, V6733 aan boord van s.s. Empire Darwin, 1943 Bron: Imperial War Museum NA 3437

    Geschiedenis

    In de beginjaren van de Tweede Wereldoorlog leden de Atlantische konvooien gigantische verliezen. De grootste oorzaak bleek te liggen in een gat in de luchtdekking midden op de Atlantische Oceaan. Om dit gat te dichten werd vanaf 1941 al geëxperimenteerd met het Fighter Catapult Ship[1]. Een eerste vervolg hierop werd gevonden in het plaatsen van een katapult-installatie aan boord van een Vrachtshepen (zogenaamde CAM (Catapult Aircraft Merchantman), met een Hawker Hurricane hierop gemonteerd. Op 18 maart 1941 besloot de admiraliteit om 35 koopvaardijschepen hiermee uit te rusten[2]. Deze schepen bleven onder koopvaardijvlag varen en werden derhalve geen marineschepen[3].

    Een tweede experiment was de ombouw van bestaande schepen tot Escorte vliegdekschepen. In de herfst van 1941 werd hiertoe als proef een buitgemaakt voormalig Duits passagiersschip, de m.v. Hannover, omgebouwd tot Escort Carrier HMS Audacity. De Escort Carriers waren volwaardige vliegdekschepen in dienst van de Royal Navy en de US Navy.

    Een derde experiment was het vanaf 1942 uitrusten van graanschepen of olietanker met een vliegdek, waarbij het schip zijn originele functie als vrachtschip behield en als zodanig ook onder koopvaardijvlag bleef varen, de zogenaamde MAC-schepen[4].

    Voor het vliegen met de katapult-Hurricanes vanaf de CAM schepen, werd op 5 mei 1941 een speciale eenheid opgericht op de RAF basis Speke bij Liverpool, de Merchant Ship Fighter Unit (MSFU). De eenheid werd uiteindelijk opgenomen bij de Fleet Air Arm van de Royal Navy. De CAM-schepen waren uitgerust met een door een raketmotor aangedreven katapult. Na experimenten met de Fairey Fulmar en de Hawker Hurricane op de Fighter Catapult Ships werd gekozen voor de Hawker Hurricane Mk Ia. De toestellen kwamen al snel bekend te staan als "Catafighters" of "Hurricats" en werden hiermee de eerste Sea Hurricanes[5]. De eerste schepen die operationeel werden ingezet met manschappen en vliegtuigen van de MSFU aan boord waren de Empire Rainbow en de Empire Moon[6].

    De schepen maakten tussen mei 1941 en september 1943 maar liefst 175 tochten, waarbij 12 schepen verloren gingen, acht keer een lancering werd uitgevoerd en zes vijandelijke vliegtuigen (veelal Focke Wulf Fw 200 Condor bommenwerpers) werden neergehaald tegen het verlies van slechts één piloot. De schepen werden meestal gesitueerd aan de voorzijde of de buitenzijde van een konvooi om zo voldoende manoeuvreer ruimte te creëren bij het lanceren van een vliegtuig[7]. Vanaf augustus 1942 werden de CAM schepen teruggetrokken van de Arctische konvooien. Van 10 van de 26 overgebleven CAM schepen werden de katapulten verwijderd en de 16 overgebleven schepen werden voornamelijk ingezet in konvooien naar de Middellandse Zee en naar Freetown. De MSFU eenheid werd vanaf 8 juni 1943 opgeheven[8].

    De CAM-schepen

    Van diverse particuliere eigenaren werden acht schepen aangewezen om te worden uitgerust als CAM schip, dit waren de volgende schepen:

    Naam:
    Gegevens:
    m.v. Daghestan (1941)[9]
    12 maart 1941: tewaterlating
    augustus 1941: aflevering
    1941: CAM schip
    1944: testschip helikoptervluchten
    1957: m.v. Annefield
    21 februari 1969: sloop
    m.v. Daltonhall[10]
    28 december 1940: tewaterlating
    februari 1941: aflevering
    1941: CAM schip
    1958: m.v. Altis
    11 mei 1967: sloop
    m.v. Eastern City[11]
    15 oktober 1940: tewaterlating
    juni 1941: aflevering
    1941: CAM schip
    1962: s.s. Helmos
    1969: s.s. Nicopaul
    8 april 1970: sloop
    s.s. Helencrest[12]
    23 juni 1941: tewaterlating
    augustus 1941: aflevering
    1941: CAM schip
    1958: D.B. Deniz Nakliyat TAS
    1967: Cerrahogulari Umumi Nakliyat Vapurculuk ve Ticaret T.A.S., Istanbul
    14 juni 1969: sloop
    m.v. Kafiristan (1941)[13]
    30 april 1941 tewaterlating
    september 1941: aflevering
    1941: CAM schip
    1954: m.v. Avisglan
    1961: m.v. Noelle
    1969: Cyprus
    20 juli 1972 sloop
    s.s. Michael E.[14]
    13 februari 1941: tewaterlating
    mei 1941: aflevering
    1941: CAM schip
    2 juni 1941: getorpedeerd (U 108)[15]
    s.s. Novelist[16]
    4 juni 1940: tewaterlating
    8 september 1940: aflevering
    1941: CAM schip
    1961: s.s. Phoenix
    25 augustus 1961: sloop
    s.s. Primrose Hill[17]
    25 juni 1941: tewaterlating
    september 1941: aflevering
    1941: CAM schip
    29 oktober 1942: getorpedeerd (UD 5)


    s.s. Empire Ocean Bron: Imperial War Museum FL 12571

    Daarnaast werden 27 schepen in dienst van het Ministry of War Transport (MoWT), allen beginnend met de naam Empire, aangewezen om als CAM schip te fungeren. Dit waren:

    Naam:
    Gegevens:
    s.s. Empire Burton 29 mei 1941: tewaterlating
    20 september 1941: getorpedeerd (U 74)
    s.s. Empire Clive 28 juli 1941: tewaterlating
    1946: s.s. Charlebury
    1958: s.s. Isabel Erica
    1969: gesloopt
    s.s. Empire Darwin 13 mei 1941: tewaterlating
    1946: s.s. Culrain
    1959: s.s. Mersinidi
    1966: gesloopt
    m.v. Empire Day 27 maart 1941: tewaterlating
    7 augustus 1944: getorpedeerd (U 198)
    s.s. Empire Dell 26 mei 1941: tewaterlating
    11 mei 1942: getorpedeerd (U 124)
    s.s. Empire Eve
    26 april 1941: tewaterlating
    18mei 1943: getorpedeerd (U 414)
    m.v. Empire Faith
    4 maart 1941: tewaterlating
    1946: m.v. Jessmore
    1958: m.v. Antiope
    1964: m.v. Global Venture
    1971: gesloopt
    s.s. Empire Flame
    12 mei 1941: tewaterlating
    1945: s.s. Dunkery Beacon
    1955: s.s. Rissa
    1961: s.s. Augusta Paulin
    1969: gesloopt
    s.s. Empire Foam (1941)
    13 maart 1941: tewaterlating
    1946: s.s. Graigaur
    1957: s.s. Maltezana
    1958: s.s. Johore Bahru
    1963: gesloopt
    s.s. Empire Franklin
    28 april 1941: tewaterlating
    1945: s.s. Hazelbank
    1957: s.s. Irinicos
    1963: s.s. Iris II
    1967: gesloopt
    s.s. Empire Gale
    29 april 1941: tewaterlating
    1946: s.s. Langleedale
    1953: s.s. Entopan
    1968: gesloopt
    s.s. Empire Heath
    27 april 1941: tewaterlating
    11 mei 1944: getorpedeerd (U 129)
    s.s. Empire Hudson
    9 mei 1941: tewaterlating
    10 september 1941: getorpedeerd (U 82)
    s.s. Empire Lawrence
    10 juni 1941: tewaterlating
    27 mei 1942: gezonken na bombardement
    s.s. Empire Moon
    15 december 1940: tewaterlating
    1949: Ionian Moon
    1953: Sterling Victory
    1957: Alma
    1968: Campos
    1970: gesloopt
    s.s. Empire Morn
    1 juli 1941: tewaterlating
    1947: s.s. San Antonio
    1947: s.s. Rio Pas
    1973: gesloopt
    s.s. Empire Ocean
    1941: tewaterlating
    5 augustus 1942: aan de grond gelopen
    m.v. Empire Rainbow
    27 december 1940: tewaterlating
    26 juli 1942: getorpedeerd (U 704)
    m.v. Empire Ray
    25 maart 1941: tewaterlating
    1945: King Alfred
    1963: gesloopt
    m.v. Empire Rowan
    1922: tewaterlating
    27 maart 1943: getorpedeerd (vliegtuigen)
    s.s. Empire Shackleton
    23 juli 1941: tewaterlating
    29 december 1942: tot zinken gebracht (U 453)
    s.s. Empire Spray
    11 februari 1941: tewaterlating
    1943: Gerard Dou
    1947: Marken
    1953: Inchmull
    1969: gesloopt
    m.v. Empire Spring
    8 maart 1941: tewaterlating
    14 februari 1942: getorpedeerd (U 576)
    m.v. Empire Stanley
    15 juli 1941: tewaterlating
    17 augustus 1943: getorpedeerd (U 197)
    s.s. Empire Sun
    10 april 1941: tewaterlating
    7 februari 1942: getorpedeerd (U 751)
    s.s. Empire Tide
    27 mei 1941: tewaterlating
    1945: s.s. Thirlby
    1956: s.s. Guri
    1963: s.s. Anto
    1966: gesloopt
    s.s. Empire Wave
    28 maart 1941: tewaterlating
    2 oktober 1941: getorpedeerd (U 562)

    Noten

    1. Whiteman, 1968, pag 675
    2. Mitchell, 1999, pag 166
    3. Whiteman, 1968, pag 675
    4. Whiteman, 1968, pag 675
    5. CAM Ships, Wikipedia
    6. Naval Institute Proceedings, 100, pag. 74
    7. Naval Institute Proceedings, 100, pag. 74
    8. Hague, 2000, pag. 79
    9. Mitchell, 1990, pag. 58
    10. Mitchell, 1990, pag. 58
    11. Mitchell, 1990, pag. 58
    12. Mitchell, 1990, pag. 92-93
    13. Mitchell, 1990, pag. 58
    14. Mitchell, 1990, pag. 73
    15. Slader, 1988, pag. 143
    16. Mitchell, 1990, pag. 81
    17. Mitchell, 1990, pag. 73

    Informatie

    Artikel door:
    Wilco Vermeer
    Geplaatst op:
    13-04-2021
    Laatst gewijzigd:
    12-10-2022
    Feedback?
    Stuur het in!

    Gerelateerde boeken

    The Empire Ships