TracesOfWar heeft uw hulp nodig! Elke euro die u bijdraagt steunt enorm in het voortbestaan van deze website. Ga naar stiwot.nl en doneer!

NPS-serie De Oorlog

Titel: NPS tv-serie De Oorlog
Eindredacteur: Ad van Liempt
Presentator: Rob Trip
Uitgebracht: 2009, op DVD in 2010
Uitgever: Just Entertainment
Speelduur: 450 minuten
Boek: De Oorlog door Ad van Liempt
Omschrijving: In het najaar van 2009 zond de NPS de 9-delige documentaireserie “De Oorlog” uit op de Nederlandse televisie. Onder eindredactie van Ad van Liempt, die ook het gelijknamige boek bij de serie schreef, kreeg de kijker een beknopt, maar vrij compleet beeld van de geschiedenis van Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog. Een verademing ten opzichte van de televisieserie “De Bezetting” van Loe de Jong uit de jaren ’60 en de remake daarvan uit 1989. De saaie opeenvolging van archiefbeelden van toen, die enkel onderbroken werd door belerend commentaar, is vervangen door een moderne, frisse blik op de geschiedenis. Archiefbeelden worden volop afgewisseld met interviews met ooggetuigen en actuele locatieopnamen. De focus ligt niet alleen op de geschiedenisfeiten, maar ook op de ervaringen van het individu. Het geheel wordt aan elkaar gepraat door Rob Trip, tegenwoordig de presentator van het 8 uur Journaal. Mede dankzij zijn bescheiden opstelling volbrengt hij die rol glansvol. Van hem geen langdradige monologen, maar een prettige, onbevooroordeelde uitleg waarbij niet zijn mening, maar de hedendaagse historische inzichten centraal staan. Informerend in plaats van belerend en daarom aansprekend voor een breed publiek.

Commentaar was er wel op de serie. Bijvoorbeeld op het feit dat er een Nederlandse veteraan uit de Waffen-SS, Jan Folmer, aan het woord gelaten wordt, die beweert niets geweten te hebben van de genocide die plaatsvond aan het Oostfront. Is zo’n bewering betrouwbaar en representatief genoeg om uitgezonden te worden? Immers kan de kijker nu concluderen dat wat voor deze man gold, opgaat voor alle Nederlandse Oostfrontstrijders. Dat klopt niet, want ook Nederlanders waren aan het Oostfront betrokken bij oorlogsmisdaden of er getuige van. Het aan het woord laten van ooggetuigen brengt echter altijd subjectiviteit met zich mee. Daarentegen steunt de hele serie erg op ooggetuigenverklaringen die de geschiedenis nou eenmaal dichterbij brengen dan dat de onopgesmukte feiten dat doen. De moderne kijker is ook verstandig genoeg om getuigenverklaringen op waarde in te schatten; die wil zelf oordelen en wil niet een oordeel opgedrongen krijgen. Loe de Jong liet collaborateurs niet aan het woord, waardoor de stem van een grote groep Nederlanders verloren ging. Doordat nu het verhaal van Jan Folmer geplaatst wordt tegenover dat van zijn nichtje, Joke Folmer, die actief was in het verzet, wordt duidelijk hoe grillig het lot kon zijn.

Op vijf dvd’s zijn alle afleveringen opgenomen. Aan bod komen de prelude tot de oorlog en de bezettingsjaren – met speciale aandacht voor de Jodenvervolging – maar er is ook veel aandacht voor de gebeurtenissen in Nederlands-Indië, zowel tijdens de oorlog als gedurende de naoorlogse onafhankelijkheidsstrijd. Boeiend is ook de laatste aflevering waarin de oorlog na de oorlog centraal staat. Weergegeven wordt welke rol de bezettingsjaren na 1945 bleven spelen in het collectieve geheugen. De oorlog leefde (en leeft) voort in de vorm van herdenkingen, monumenten en processen tegen oorlogsmisdadigers (zoals de drie van Breda) en het debat over “goed” en “fout” dook geregeld op (bijvoorbeeld met de affaire-Aantjes). Alle onderwerpen worden behandeld volgens recente wetenschappelijke inzichten en gevoelige onderwerpen worden niet geschuwd. De beschamende rol van Nederlanders bij de Jodenvervolging, de passiviteit van het merendeel van de bevolking ten opzichte van de bezetter en de slechte behandeling van vermeende collaborateurs in de naoorlogse interneringskampen: er wordt niet aan voorbij gegaan. De objectiviteit en de afwisselende opbouw maken dat “De Oorlog” voldoet aan alle eisen waaraan een moderne, informatieve en meeslepende documentaire dient te voldoen.

Beoordeling: (Uitstekend)

Informatie

Artikel door:
Kevin Prenger
Geplaatst op:
17-03-2010
Laatst gewijzigd:
20-03-2010

Afbeeldingen